Part of 2. Cwestiynau i’r Cwnsler Cyffredinol – Senedd Cymru am 2:20 pm ar 2 Mai 2018.
Wel, o ran canlyniadau'r comisiwn, nid wyf i eisiau rhagdybio beth ddaw allan o waith y comisiwn. Pwrpas sefydlu'r comisiwn oedd sicrhau bod trafodaeth gan arbenigwyr a thystiolaeth eang yn cael eu cynnwys yn y dadansoddiad a bod hynny'n rhoi cyfle i'r lleisiau hynny gael eu clywed.
Mae'r Aelod yn gwneud pwynt penodol am ddatganoli cyfiawnder. Fe wnaeth hi yn sicr glywed datganiad Ysgrifennydd y Cabinet dros Lywodraeth Leol a Gwasanaethau Cyhoeddus ar ddechrau mis diwethaf, a ddywedodd, er ein bod ni'n aros am ganlyniadau gwaith y comisiwn, ei bod hi'n bwysig i ni hefyd ddatblygu gweledigaeth wahanol am sut gallai'r system gyfiawnder gael ei gweithredu yng Nghymru. Mae'r system gyfiawnder—rhannau ohoni—wedi'i datganoli, a gwasanaethau sydd yn gweini arni fel system wedi'u datganoli. Felly, mae cymysgedd o bwerau sydd yn rhaid i ni sicrhau eu bod nhw'n cydweithio mewn ffordd sydd yn briodol.
Fe wnaeth yr Aelod sôn yn benodol am y cwestiwn o garchardai, ac wrth gwrs beth welais i yn y datganiad hwnnw, gan Ysgrifennydd y Cabinet, oedd ffordd newydd o edrych ar bwerau a gallu Llywodraeth Cymru i ddylanwadu ar rai o'r pethau yma. Fe wnaeth e ddweud, fel y bydd hi'n gwybod, bod y Llywodraeth angen trafodaethau pellach gyda Llywodraeth y Deyrnas Unedig cyn gwneud unrhyw benderfyniadau ynglŷn â datblygiadau carchar ym Maglan. Rydw i'n gwybod ei bod hi wedi bod yn ymgyrchu, a bod David Rees, yr Aelod dros Aberafan, wedi bod yn ymgyrchu'n frwd ar hynny, ac mae'r Llywodraeth yma yn ymwybodol iawn o hynny.