7. Datganiad gan Weinidog yr Amgylchedd: Cyfrifoldeb Cynhyrchydd Estynedig

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:56 pm ar 8 Mai 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Hannah Blythyn Hannah Blythyn Labour 5:56, 8 Mai 2018

(Cyfieithwyd)

Diolch, Llywydd. Rwy'n croesawu cefnogaeth gyffredinol yr Aelod i ddatganiad heddiw ac argymhellion yr adroddiad. Rydych chi'n crybwyll y mater ehangach o ran sbwriel hefyd. Dyna pam mae edrych ar sut rydym yn mynd i'r afael â gwastraff ar grwydr—. Yn ogystal â mynd i'r afael â sbwriel, rydym ni hefyd mewn gwirionedd yn cynyddu ein cyfradd ailgylchu ac yn mynd i'r afael â defnyddio plastig untro, boed hynny'n boteli neu gynwysyddion diodydd. Yn fy marn i, dyna pam mae'n bwysig iawn ein bod ni'n ystyried y pethau hyn yn eu cyfanrwydd ac nid yn canolbwyntio dim ond ar—er mai plastig untro yw'r un sy'n gyffredin ac sydd yn y penawdau newyddion—un maes a dargyfeirio'r mater drwy amryfusedd i un arall. Rydych chi'n gwneud pwynt diddorol iawn am y cwpanau saws a sut y mae pethau wedi newid, ac rwy'n credu ein bod ni wedi dechrau cyrraedd ychydig o drobwynt erbyn hyn o ran ymwybyddiaeth y cyhoedd o'r pethau hyn. Wnaf i ddim sôn am enwau unrhyw siopau, ond rwyf i wedi sylwi bod rhai manwerthwyr bwyd cyflym yn dechrau defnyddio—felly fe gewch chi gwpan papur i'w lenwi o botel fawr yn hytrach na chodenni unigol.

Rydych chi'n llygad eich lle yn fy marn i o ran y dull o weithio gyda rhanddeiliaid, gyda byd busnes, oherwydd rwy'n credu bod cyfrifoldeb ar bob un ohonom ni, ac rydym ni wedi gweld, mewn gwirionedd, nid canfyddiad y cyhoedd yn unig yn newid yn hyn o beth, ond rwy'n credu ein bod yn ei weld gan fusnesau hefyd erbyn hyn. Maen nhw'n gwybod ei fod wedi'i yrru gan ddefnyddwyr, ac rwy'n credu eich bod wedi gweld yr amrywiaeth o gyhoeddiadau gan amryw archfarchnadoedd a manwerthwyr yn dweud y byddan nhw'n newid eu hymddygiad a'u harferion. Yn bendant mae gan bob un ohonom ni ran i'w chwarae yn hyn o beth. Gallwn ddeddfu a gweithredu fel Llywodraeth, ond mae mentrau cymunedol sydd mor bwysig o ran hyrwyddo'r agenda hon, a dylai busnesau chwarae eu rhan hefyd, oherwydd holl ddiben cyfrifoldeb estynedig cynhyrchwyr yw bod cynhyrchwyr a gweithgynhyrchwyr yn gyfrifol am bethau nid dim ond ar adeg gwerthu eu cynnyrch; maen nhw hefyd yn gyfrifol am beth sy'n digwydd ar ddiwedd oes y cynnyrch, ac ailddefnyddio ar ôl hynny.

O ran system dychwelyd blaendal, o ran cynllun dan arweiniad diwydiant, o ran y manylion, mae hynny'n rhywbeth rwy'n gobeithio dechrau gweithio arno gyda fy nghymheiriaid. Mewn gwirionedd, ar hyn o bryd, mae hynny'n agored, yn dibynnu ar y dystiolaeth—yr alwad am dystiolaeth a'r hyn a gawn o hynny—a byddwn yn gwneud penderfyniad ar hynny ac yn gwneud y penderfyniad gorau o ran cyflawni'r buddion gorau posibl i ni yng Nghymru.

O ran dŵr ail-lenwi, disgrifiodd rhywun y cynllun heddiw yn un 'chwyldroadol', ond mae'n rhywbeth y byddech yn ei weld yn gwbl amlwg, mewn gwirionedd, y gallem ni ac y dylem ni ei wneud. Unwaith eto, rwy'n credu ei bod yn ffenomen gymharol newydd, efallai yn y degawd diwethaf, rydym yn gweld pobl yn cerdded o gwmpas gyda photeli dŵr a chwpanau coffi. Unwaith eto, mae'n ymwneud â gweld sut y gallwn ni fanteisio ar deimladau'r cyhoedd yn awr o ran sut yr ydym ni'n mynd i'r afael â hynny a dechrau mynd i'r afael â defnyddio plastig untro mewn gwirionedd. Felly, mae gwahanol ffyrdd o'i wneud yn ogystal ag edrych ar drethu a chynlluniau dychwelyd blaendal. Mewn gwirionedd, effaith anuniongyrchol, o bosibl, cynllun Ail-lenwi ledled y wlad yw y bydd pobl yn defnyddio llai o blastig untro hefyd. Felly, edrychaf ymlaen at allu rhoi diweddariad i'r Aelodau ynglŷn â hynny maes o law.