Part of the debate – Senedd Cymru am 5:31 pm ar 9 Mai 2018.
Efallai y gallaf ddechrau drwy geisio amddiffyn trethiant. Mae trethiant yn bodoli i dalu am wasanaethau cyhoeddus. Ymddengys bod gormod o bobl yn credu y gallwn gael gwasanaethau cyhoeddus o'r un ansawdd â Sgandinafia yn ogystal â chael system drethiant sy'n fwy tebyg i un yr UDA. Pan edrychwch ar gost addysg breifat a gofal iechyd preifat, mae'n rhoi persbectif i'r gwerth am arian a gawn o'n system drethiant. Nid damwain neu serendipedd sy'n esbonio pam fod gan y gwledydd sydd â'r lefelau treth uchaf y gwasanaethau cyhoeddus gorau a pham fod gan y rhai sydd â'r lefelau treth isaf y gwasanaethau cyhoeddus salaf. Oherwydd bod angen trethiant i godi arian i dalu am y gwasanaethau cyhoeddus sydd eu hangen ar bawb ohonom—pethau fel ffyrdd, diogelwch bwyd a'r gwasanaeth iechyd, y siaradwn lawer amdanynt yma.
Mae ansawdd gwasanaethau cyhoeddus, boed yn iechyd, addysg neu seilwaith, yn costio'n sylweddol i'r pwrs cyhoeddus a'r unig ffordd o dalu amdanynt yw drwy drethu. Gellir trethu incwm, elw, treuliant, gwariant, neu werth tir ac eiddo, neu gyfuniad o bob un ohonynt. Ond mae angen ichi drethu er mwyn cael yr arian.