Part of the debate – Senedd Cymru am 5:35 pm ar 9 Mai 2018.
Credaf mai'r pwynt yr oeddwn yn ei wneud oedd y tir. Ni fydd pris y tir yn codi. Ni fydd yr arian y mae pobl yn ei dalu am y tir yn codi. Yr hyn fydd yn digwydd i'r gyfran honno o bris y farchnad yw y bydd mwy ohono'n mynd ar drethiant, a llai ohono'n mynd yn elw mawr i'r perchennog. Rwy'n credu mai dyna'r gwahaniaeth. Credaf na ddylai pobl gael serendipedd o'r fath, neu'r 'Rwy'n ffodus iawn, mae gennyf y darn hwn o dir, ac os nad oes neb yn casglu treth arno, bydd gennyf £1 filiwn yn fy mhoced ôl.' Credaf y dylem gael trethiant uwch arno, ac rwy'n cytuno'n llwyr â'r hyn a wnaeth Ysgrifennydd y Cabinet.
Os gostyngir y dreth trafodiadau tir ar dir sy'n werth mwy nag £1 filiwn—o wrando ar eraill yn gynharach, byddent yn ei ddiddymu'n llwyr—pwy sy'n talu am y diffyg? A ydym yn dymuno ei godi gan y bobl—? [Torri ar draws.] Neu a yw'r Ceidwadwyr Cymreig am leihau gwariant cyhoeddus? Rwy'n llongyfarch y Gweinidog cyllid a'r Llywodraeth ar wneud y dreth trafodiadau tir yn un sy'n effeithio mwy ar y bobl gefnog. Nid ydych yn gwybod pa bobl—. Rhan fach iawn yw'r gyfradd pan fydd tir yn cael ei gyfnewid; mae'n fater o bwy sydd am ei brynu, pam y maent am ei brynu a beth sydd ar gael. Gyda chaniatâd cynllunio ar 10 erw o dir ym Mro Morgannwg, ni fyddai ots pe baech yn talu trethiant ar 50 neu 100 y cant, byddai pobl yn dymuno ei werthu a byddai pobl yn dymuno ei brynu.