5. Datganiad gan y Gweinidog Plant, Pobl Hŷn a Gofal Cymdeithasol: Trawsnewid Gofal Cymdeithasol yng Nghymru: Gweithredu Deddf Rheoleiddio ac Arolygu Gofal Cymdeithasol (Cymru)

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:23 pm ar 22 Mai 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Suzy Davies Suzy Davies Conservative 4:23, 22 Mai 2018

(Cyfieithwyd)

Diolch ichi, Gweinidog. Diolch am y diweddariad ac am roi syniad o'r camau nesaf. Mae'n debyg mai fy nghwestiwn cyntaf i yw'r un amlwg, sef: pryd fydd eich ymgynghoriad yn cael ei lansio? Os allwch chi roi rhywbeth ychydig yn fwy manwl na 'cyn bo hir', rwy'n credu y byddem ni i gyd yn ddiolchgar. Yn yr un modd, pryd fydd y tendr yn debygol o gael ei gyhoeddi ar gyfer gwerthuso'r Ddeddf gwasanaethau cymdeithasol a llesiant, yn hytrach na'r Ddeddf rheoleiddio ac arolygu?

Ond efallai y gallwch chi fy helpu gyda dim ond rhai o'r cwestiynau hyn. Mae'r rheoliadau diweddar, a wnaeth, yn y bôn, roi ar waith y Ddeddf rheoleiddio ac arolygu gofal cymdeithasol mewn cartrefi gofal, lletyau diogel a gwasanaethau cymorth cartref—ni wnaethom ni basio'r rheoliadau hynny ond rhai misoedd yn ôl, rwy'n derbyn hynny, ond tybed a ydych chi, gan fod Arolygiaeth Gofal Cymru eisoes yn rhan o'r broses gofrestru ar hyn o bryd, yn derbyn unrhyw sylwadau anecdotaidd—rwy'n credu y dylwn ei alw felly ar hyn o bryd—ynghylch anawsterau wrth weithredu'r rheoliadau hynny ac a yw cartrefi gofal yn arbennig yn cael anawsterau annisgwyl efallai nad oedden nhw wedi eu rhagweld, ac wrth gwrs rwy'n derbyn y byddan nhw'n cael eu helpu â hynny yn hytrach na'u cosbi. Ond, byddai'n eithaf defnyddiol gwybod a oes rhywbeth annhebygol neu annisgwyl wedi digwydd i'r rhai sy'n cael eu cofrestru nawr.

O ran y sector gofal cartref yn benodol, un o'r rhesymau y methodd gweithwyr gofal cartref yn y drefn reoleiddio, os hoffech chi, sawl blwyddyn yn ôl oedd y mater o ddatblygiad proffesiynol parhaus a datblygiad proffesiynol gymaint ag unrhyw beth arall. Fel y gwyddoch chi, mae'n faes lle mae trosiant uchel iawn, lle mae llawer o bobl yn bachu'r cyfle i fynd yn syth drwy'r system ac wedyn i ofal iechyd a gofal gwasanaethau cymdeithasol y sector cyhoeddus, o gael y cyfle. Felly, o ran cofrestru gwirfoddol—unwaith eto, rwy'n gwerthfawrogi ei bod hi'n ddyddiau cynnar—a oes unrhyw ffordd o ddweud ar hyn o bryd a yw'r posibilrwydd o allu symud ymlaen o gontractau dim oriau mewn rhai achosion, neu yn wir o gael cymwysterau wedi eu cymeradwyo gan Gofal Cymdeithasol Cymru, yn cael unrhyw effaith ar allu cadw staff? Fel y dywedais, rwy'n cydnabod y gallai hyn fod yn eithaf anodd ei ateb. Neu, a oes unrhyw dystiolaeth bod y gofyniad i gofrestru a datblygiad proffesiynol parhaus, os mynnwch chi, yn cymell pobl i adael yn gynnar?

Rheoliadau ar gyfer camau 1 a 2—a fyddwn ni'n cael rhagor o arweiniad neu, yn wir, rhagor o reoliadau ynglŷn â'r ddau gam cyntaf? Nid wyf yn gwybod a allwch chi ateb hynny heddiw. O ran mabwysiadu a gwasanaethau lleoli eraill, sef yr hyn yr ydym ni'n sôn amdanyn nhw nawr—cam 3—tybed a allwch chi fanteisio ar y cyfle hwn i nodi'n glir y byddwch chi'n gwrthwynebu rhai o'r lleisiau a glywir drwy ymgyrchoedd ar hyn o bryd yn erbyn asiantaethau preifat ac elusennol. Byddai'r math hwnnw o gais, os mynnwch chi, yn hollol groes i argymhellion y Cynulliad hwn—mae'n ddrwg gen i, y pedwerydd Cynulliad—lle mae'r pwyllgor plant a phobl ifanc wedi dangos cefnogaeth gadarn i gadw'r asiantaethau hynny, ac asiantaethau yn gyffredinol. Yn amlwg, nid oes gennym ni unrhyw wrthwynebiad i chi egluro a gwella'r safonau yna, ond rwy'n gobeithio y byddwch chi'n ceisio ehangu darpariaeth y gwasanaethau hyn yr ydym ni'n sôn amdanyn nhw yng ngham 3, heb gyfyngu arnyn nhw.

Yn olaf, a ydych chi'n rhagweld y bydd y rheoliadau sy'n deillio o'r ymgynghoriad newydd hwn yn cynnwys safonau ar gyfer y cymorth ar ôl lleoli y mae angen dirfawr amdano a gynigir gan yr asiantaethau hyn, gan gynnwys mabwysiadu? Nid yw'r ffaith nad ydych chi'n blentyn sy'n derbyn gofal mwyach yn golygu nad oes angen unrhyw gymorth ar y teulu a'r plentyn yn rhagor. Felly, rwy'n gobeithio na chaiff yr agwedd benodol honno ar y safonau ei hanwybyddu. Diolch.