6. Datganiad gan Ysgrifennydd y Cabinet dros Addysg: Addysg Perthnasoedd a Rhywioldeb

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:51 pm ar 22 Mai 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Darren Millar Darren Millar Conservative 4:51, 22 Mai 2018

(Cyfieithwyd)

A gaf i ddiolch i Ysgrifennydd y Cabinet am ei datganiad, ac am ragolwg ohono cyn y'i gwnaed y prynhawn yma? A gaf i hefyd gofnodi fy niolch i gadeirydd y panel arbenigol am y gwaith y mae hi'n a'i chyd-Aelodau wedi'i wneud? Mae Emma Renold, rwy'n credu, wedi cynhyrchu adroddiad boddhaol iawn sy'n ystyried yn drwyadl lawer o'r materion y mae addysg perthnasoedd a rhyw yn eu cyflwyno.

Bydd rhaid i chi faddau imi yma, oherwydd rwyf braidd yn fursennaidd pan ddaw at y materion hyn, ond rwy'n credu y bydd pryderon gan rai pobl am y ffaith eich bod yn sôn am y posibilrwydd o gyflwyno materion yn yr ystafell ddosbarth ar gyfer rhai pum mlwydd oed nad ydyn nhw'n barod amdanyn nhw yn ddatblygiadol. Sylwaf eich bod wedi cyfeirio at ddatblygiad plant ifanc a gwneud yn siŵr bod addysg rhyw a pherthnasoedd priodol ar eu cyfer. Ond, yn amlwg, mae plant yn datblygu ar gyflymder gwahanol ac mewn ffyrdd gwahanol, a rhaid inni sicrhau y gall y math hwn o addysg fod yn ddigon hyblyg, hyd yn oed o fewn yr ystafell ddosbarth, er mwyn targedu unigolion ac nid dim ond carfannau cyfan o blant ifanc.

Credaf y bydd llawer o bobl yn dymuno amddiffyn diniweidrwydd plant ac y bydd rhieni yn holi sut y bydd yn bosibl i sicrhau y ceir addysg briodol, mewn ffordd sensitif, sydd hefyd yn bodloni gofynion a allai fod gan grwpiau ffydd, er enghraifft, lle gallan nhw godi pryderon ynglŷn ag ehangder yr addysg, os hoffech chi, a'r wybodaeth sy'n cael ei throsglwyddo. Felly, tybed pa ganllawiau fyddwch chi'n eu cyhoeddi i gyd-fynd â'r gyfundrefn newydd i wneud yn siŵr y gellir rhoi sylw i'r pryderon hynny, gan barhau i gynnal cyfraniad ansawdd uchel iawn ar gyfer plant o bob oed, ac ar bob cam o'u datblygiad, ond nad yw'n ddiangen yn cyflwyno plant ifanc yn arbennig i'r pethau sydd yn amlwg yn amhriodol iddynt allu eu dirnad.

Gwnaethoch gyfeirio, sylwais, yn eich datganiad i'r wasg, a gyhoeddwyd ddoe o dan embargo, at fater diogelwch ar-lein. Sylwaf nad ydych wedi cyfeirio at hynny yn eich datganiad heddiw, ond gwn y byddwch yn rhannu fy mhryderon ynghylch gwneud yn siŵr bod pobl ifanc, yn enwedig 'tweenagers', os cawn eu galw felly, yn paratoi'n briodol ar gyfer yr heriau y gall cyfryngau cymdeithasol ar-lein yn benodol eu cyflwyno iddynt. Tybed a allwch chi ymhelaethu ychydig ar y sylwadau a wnaethoch yn y cyfryngau ynghylch y cynnwys yr ydych yn disgwyl iddo gael ei ddarparu ynghylch diogelwch ar-lein o ran addysg rhywioldeb a pherthnasoedd.

Rydych wedi dweud eich bod yn dymuno i'r chwyldro hwn mewn addysg perthnasoedd a rhywioldeb ddechrau ar unwaith, ac eto rydych wedi dweud eich bod wedi sicrhau bod £200,000 ar gael er mwyn addysgu pobl hefyd. Wel, ni all ddechrau ar unwaith os nad ydyn nhw wedi cael eu haddysgu ar sut i gyflawni'r pethau hyn yn gyntaf. Felly, allwch chi ddweud wrthym sut yr ydych yn disgwyl i bethau gael eu cyflawni ar unwaith heb arfogi athrawon yn yr ystafell ddosbarth â'r sgiliau, â'r wybodaeth, â'r arbenigedd i allu darparu'r set newydd hon o safonau addysgol o ran perthnasoedd ac addysg ar rywioldeb? Oherwydd credaf, unwaith eto, y bydd llawer o bobl yn pryderu eich bod chi'n mynd i ruthro i gyflwyno'r peth hwn, heb iddo gael ei lawn ystyried o ran y ffordd y mae hynny'n mynd i gael ei weithredu.

A gaf i hefyd ofyn sut yr ydych chi'n disgwyl monitro gweithrediad hyn? Rydych wedi dweud yn gwbl briodol y ceir rhai enghreifftiau rhagorol o ysgolion yn gwneud hyn yn iawn ac mae rhai enghreifftiau gwael iawn o ysgolion sy'n gwneud pethau'n gwbl anghywir. Sut ydych chi'n disgwyl gallu monitro'r ffordd y mae ysgolion yn gweithredu'r newidiadau yr ydych yn eu cynnig? A welwch chi swyddogaeth i'r awdurdodau addysg lleol? Ydych chi'n gweld swyddogaeth i'r consortia rhanbarthol? A oes disgwyl i Estyn arolygu yn erbyn y safonau newydd hyn, ac os felly, sut maen nhw'n mynd i gael darlun cyfannol ar draws ysgol gyfan os ydych chi wedi dweud nad yw'n mynd i fod yn bresgripsiwn penodol, fel petai, ond y bydd rhywfaint o hyblygrwydd o'i fewn? Felly, efallai, unwaith eto, y gallech chi gyffwrdd â sut yr ydych chi'n bwriadu gwneud hynny i wneud yn siŵr y bydd yn cael ei drin yn y modd priodol.

Yn olaf, yn amlwg, i lawer o blant, yr unig enghraifft sydd ganddyn nhw o berthnasoedd yw'r rhai o'u cwmpas, naill ai o fewn y teulu neu y tu hwnt i'r teulu, neu'r rhai sy'n cael eu dangos ar y teledu neu yn y cyfryngau. Sut y mae hyn yn mynd i gyd-fynd â gwaith arall sy'n cael ei wneud gan Lywodraeth Cymru ar faterion fel cymorth rhianta a pherthynas yn fwy eang? Yn amlwg, mae'r enghraifft honno yn y cartref yn mynd i gael effaith hyd yn oed yn fwy difrifol nag athro yn trafod hyn yn anfynych mewn ystafell ddosbarth. Felly, efallai y gallech chi ddweud wrthym ni pa mor gydgysylltiedig yw hyn ar draws y Llywodraeth. Diolch.