Dim ond am gyfnod byr yr wyf eisiau siarad, mewn gwirionedd, i ddweud 'diolch' wrth Sarah Rochira am fod yn gomisiynydd pobl hŷn gwych dros y chwe blynedd diwethaf. Fi oedd yn gyfrifol am y briff pobl hŷn am nifer o flynyddoedd yn y Cynulliad blaenorol, ac roedd yn llawenydd pur gallu gweithio gyda'r comisiynydd, ac yn wir gweddill ei thîm, a gweithio ochr yn ochr â hi a gweld pa mor galed yr oedd hi'n gweithio i ymgysylltu â phobl hŷn ledled y wlad. Ymwelodd sawl gwaith â fy etholaeth i. Fe wnaethom ni rai cymorthfeydd bws, felly roedd y ddau ohonom ni yn mynd ar y bysiau ac, yn wir, fe wnaethom ni ymweld â chartrefi gofal yn fy etholaeth i hefyd. Rwyf wedi bod yn ddiolchgar iawn iddi am y ffordd y mae hi wedi ymgysylltu â grwpiau gwirfoddol yn yr ardal hefyd.

Felly, hoffwn ddiolch ar goedd iddi am ei hymdrechion. Gallwn weld o adroddiad arall eto y lefel wych honno o weithgarwch sydd ar waith yng Nghymru o ran y ffordd y mae hi'n estyn allan ac yn ceisio eiriol dros bobl hŷn fel y bu dros y chwe blynedd diwethaf. Nid yw hi wedi ymatal rhag cadw'r Llywodraeth ac awdurdodau lleol a darparwyr gofal annibynnol ac ysbytai ar flaenau eu traed dros y blynyddoedd. Mae hi wedi torchi ei llewys ac mae hi wedi cynhyrchu rhai adroddiadau ardderchog sydd wedi bod, a dweud y gwir, yn ddeifiol iawn ar adegau ac y bu eu darllen yn anodd iawn, ond mae pob un o'r rheini wedi cynnwys rhai argymhellion defnyddiol iawn o ran gallu bwrw ymlaen â'r agenda urddas a pharch yn arbennig, ac rwy'n gwybod y gall fod yn falch o'r gwaddol y bydd hi'n gadael ar ei hôl pan fydd hi'n gadael y swydd hon ac yn ei throsglwyddo i'r person nesaf.

Dim ond dau sylw cryno iawn os caf i: fe wnaethoch chi gyfeirio yn gynharach, Gweinidog, at agenda hawliau pobl hŷn a'r ffaith ein bod ni i gyd o'r un farn o ran y canlyniadau yr ydym ni eisiau eu cyflawni ond nad ydych chi'n teimlo bod angen deddfu mewn gwirionedd er mwyn sicrhau'r canlyniadau hynny. Ond byddwch chi'n gwybod, drwy welliant a gyflwynwyd gan y Ceidwadwyr Cymreig, bod gennym ni gyfeiriad at egwyddorion y Cenhedloedd Unedig ar gyfer pobl hŷn ar wyneb Deddf Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant (Cymru) 2014, a chredaf ei bod hi'n angenrheidiol, a dweud y gwir, i fod â darn mwy eang o ddeddfwriaeth i fod yn gysgod dros y pethau yr ydych chi eisiau eu gwneud fel Llywodraeth, fel y gall pobl hŷn olrhain eu hawliau yn uniongyrchol i ddarn o ddeddfwriaeth ac, yn wir, cyfrifoldebau eraill tuag atynt. Mae gan blant a phobl ifanc hynny; does gan bobl hŷn ddim, ac rwy'n credu ei bod hi'n anfon neges negyddol iawn at bobl hŷn yn sgil ystyfnigrwydd y Llywodraeth i gyflwyno darn o ddeddfwriaeth ynglŷn â hyn.

Un o'r hawliau yr hoffwn i ei weld ar wyneb darn o ddeddfwriaeth—a dim ond â deddfwriaeth yr ydych chi'n gallu gwneud hyn—yw hawl glir i gael gofal seibiant. Rydym ni wedi gweld adroddiad y comisiynydd pobl hŷn ynglŷn â phwysigrwydd gofal seibiant yn ei hadroddiad 'Ailystyried Seibiant', yn enwedig ynghylch dementia. Mae nifer y bobl sy'n dod i'r cymorthfeydd yr ydym ni, Aelodau Cynulliad, yn eu cynnal, wedi gorflino'n llwyr oherwydd nad ydyn nhw'n gallu manteisio ar ofal seibiant wedi cynyddu yn y blynyddoedd diwethaf—pobl y mae angen iddyn nhw fod yn gadarn er lles eu hanwyliaid ac sy'n gwneud gwaith caled ac anodd iawn na chaiff ei gydnabod yn briodol bob amser gan yr awdurdodau y maen nhw'n ymwneud â nhw, adrannau gwasanaethau cymdeithasol yn enwedig mewn rhai rhannau o'r wlad. Gwyddom y gall hynny ddinistrio eu perthynas â'r bobl hŷn y maen nhw'n gofalu amdanynt—rhai ohonyn nhw y mae'n bosibl y buont yn briod am ddegau o flynyddoedd, sydd â degawdau o flynyddoedd priodasol o dan eu hadain, ac, o ganlyniad i'r gorflinder llwyr hwnnw, y rhwystredigaeth y gall ei achosi yn aml, mae'n dinistrio cariad yn y perthnasoedd hynny. Felly, mae'n rhaid inni weithio'n galetach ar ofal seibiant, a chredaf y dylech chi ystyried un o'r awgrymiadau y mae ein plaid ni wedi ei chyflwyno yn etholiadau diwethaf y Cynulliad, sef i fod â hawl glir, mewn statud, i ofal seibiant ar gyfer pobl hŷn ac eraill sy'n gofalu am eu hanwyliaid, oherwydd dyma'r unig ffordd mewn gwirionedd yr ydym ni'n mynd i sicrhau'r newid mewn agwedd sydd ei angen arnom ni. 

Felly, i gloi, unwaith eto hoffwn ddiolch i Sarah Rochira am ei gwaith, ac edrychaf ymlaen at allu ymwneud ymhellach â'r Llywodraeth ar yr agenda bwysig hon fel y gallwn ni wireddu'r hawliau ar gyfer pobl hŷn yma yng Nghymru.