Ond mae rhai o'r manteision yn debygol o gael eu gweld yn y blynyddoedd cynnar yn yr ysgol os ceir manteision dibynadwy, a chredaf y bydd ei gynnwys yn y system Cyswllt Diogel Gwybodaeth Ddienw (SAIL) yn gwella'r cyfleoedd i ymchwilwyr yn amlwg iawn. Ond mae Llywodraeth Cymru wedi gwario £600 miliwn ar hyn yn yr 11 mlynedd diwethaf ac yn ei disgrifio fel rhaglen flaenllaw. O gofio maint y buddsoddiad, nid yw lefel yr asesiad a dealltwriaeth ynglŷn â sut y mae unrhyw beth yn gweithio yn ddigon da os caf ddweud. Mae'r dystiolaeth gan y Llywodraeth yn disgrifio'r gwerthuso 'cryf', ond rwy'n credu ei fod yn cael ei ddisgrifio'n fwy cywir ar dudalen 6 fel 'Mae tystiolaeth o'r gwerthusiad yn awgrymu' yn hytrach na 'dangos'. Mae'n derbyn bod y dystiolaeth yn ansoddol. Ac mewn gwirionedd, oni allwn wneud yn well na thystiolaeth ansoddol yn unig a ninnau wedi gwario £600 miliwn? Y ffaith bod plant yn gwella o ran eu cyfathrebu, darllen a rhifo—wel, byddech yn disgwyl hynny ar yr oedran hwnnw beth bynnag. Y cwestiwn yw: a yw'n gyflymach nag ymhlith plant nad ydynt yn rhan o'r rhaglen? Nid yw'r ffaith bod bron bob rhiant a gyfwelwyd yn 'teimlo' ei fod wedi effeithio'n gadarnhaol yn sylfaen dystiolaeth ddigonol os ydych yn gwario swm o arian felly.

Hoffwn edrych yn benodol ar yr agwedd rianta, oherwydd mae gan Lywodraeth Cymru 100 o dudalennau o ganllawiau i awdurdodau lleol ar hynny, ac mae'n cynnwys atodiad B: rhestr a gymeradwywyd o raglenni grwpiau rhianta strwythuredig yn seiliedig ar dystiolaeth. Ceir tystiolaeth ar gyfer rhai rhaglenni rhianta eu bod yn gweithio, tystiolaeth academaidd gadarn dda iawn, ond o'r rhestr hon o 20 rhaglen wahanol: ni chafodd tair ohonynt eu gwerthuso o gwbl; mae tair ohonynt wedi cael y sgôr uchaf o bedair seren gan yr Academi Genedlaethol o Ymarferwyr Rhianta, sef yr Academi Genedlaethol ar gyfer Ymchwil Rhianta bellach, ac maent yn dda iawn, ond sgôr o ddwy seren yn unig sydd gan bump ohonynt, ac mae hynny'n golygu nad yw'r rhaglen yn arbennig o dda. Ac os yw Llywodraeth Cymru yn rhoi arian fel hyn i mewn i raglen fel hon, does bosibl nad ydym eisiau ei roi tuag at feysydd sydd wedi'u gwerthuso ac y dangoswyd eu bod yn gweithio.

Rwy'n gofyn i'r Gweinidog edrych yn agosach ar y rhestr hon o raglenni rhianta yn benodol, ond hefyd i weithio gyda'r Sefydliad Ymyrraeth Gynnar a sefydlwyd gan Graham Allen AS ac edrych ar eu mis Chwefror eleni 'Evaluating early intervention programmes—Six common pitfalls, and how to avoid them'. Ceir cyngor da iawn yno ynglŷn â sut y gallai Llywodraeth Cymru wella'r hyn y mae'n ei wario yn y maes hwn a gwneud yn siŵr y caiff ei wario gystal ag y gellid.