Part of the debate – Senedd Cymru am 3:01 pm ar 5 Mehefin 2018.
A gaf i ddiolch i Ysgrifennydd y Cabinet am ei ddatganiad? Dylwn hefyd diolch iddo am eich digwyddiadau briffio brynhawn ddoe a bore heddiw, a oedd yn hynod o ddefnyddiol, felly diolch ichi am hynny.
Mae dyfarnu'r fasnachfraint rheilffyrdd newydd yn cynrychioli cyfle gwerth biliynau a biliynau o bunnoedd ac rwyf fi, fel chi, Ysgrifennydd y Cabinet, eisiau gwneud yn siŵr bod pawb yng Nghymru’n elwa ar y buddsoddiad hwnnw. Nid wyf eto wedi gweld manylion faint yn union y mae Llywodraeth Cymru wedi ei fuddsoddi a faint mae’r gweithredwr wedi'i fuddsoddi. Rwy’n sylweddoli imi efallai beidio â sylwi ar yr wybodaeth hon yn y dyddiau diwethaf, ond byddwn yn ddiolchgar pe gallech chi amlinellu manylion y proffil ariannu o ran faint fydd Llywodraeth Cymru a faint fydd y gweithredwr yn ei fuddsoddi ym mhob blwyddyn y contract.
Mae perthynas y contractwr â Network Rail, wrth gwrs, yn hollbwysig, ac rwy’n meddwl tybed sut gynghrair a ffurfir rhwng gweithredwr y fasnachfraint a Network Rail. Tybed a allwch chi amlinellu pa strwythurau a gaiff eu rhoi ar waith i sicrhau bod perthynas waith agos rhwng Network Rail a'r contractwr i gynnal y rhwydwaith o ddydd i ddydd, ac, wrth gwrs, gyda Thrafnidiaeth Cymru yn ogystal.
Roeddwn yn arbennig o falch o weld yr ymrwymiad o ran cyflwyno 4G a 5G, gyda mastiau ar hyd y trac, ac mae’n debyg bod hynny’n enghraifft o’r cwestiwn yr wyf newydd ei ofyn o ran bod Network Rail yn gyfrifol am un agwedd, a’r gweithredwr—y llall, wrth gwrs, Network Rail, sy'n berchen ar y tir o amgylch y rheilffordd. Ac o ran y gwell seilwaith symudol, sut fydd hynny'n cydweddu â chynllun gweithredu symudol Llywodraeth Cymru?
Buaswn yn hoffi gofyn ichi am hygyrchedd toiledau ar drenau. Wrth gwrs, rydym ni'n gwybod am y ddeddfwriaeth newydd a fydd yn dod i rym erbyn 2020, a bod rhai cwmnïau trenau’n ceisio ymdopi â'r ddeddfwriaeth ar hen drenau Pacer drwy gloi toiledau'r trenau. Rwy’n sylweddoli eich bod wedi gwneud rhai datganiadau yn hyn o beth, ond byddai gennyf ddiddordeb clywed gennych chi, Ysgrifennydd y Cabinet, eich barn ynglŷn â sut rydym ni'n gochel rhag canlyniadau anfwriadol y ddeddfwriaeth ar bobl gydag anawsterau symud, a byddai datganiad cadarn gennych chi ynghylch hygyrchedd toiledau ar drenau i bobl anabl yn cael ei groesawu.
Ac yn olaf, a gaf i ofyn ichi, Ysgrifennydd y Cabinet, i gytuno ag un neu ddau o bwyntiau: i gyhoeddi, mewn partneriaeth, wrth gwrs, gyda Thrafnidiaeth Cymru a KeolisAmey, y cyfleoedd sy’n dangos yn glir i fusnesau bach a chanolig yng Nghymru yr holl gyfleoedd masnachol dros y blynyddoedd nesaf y bydd y fasnachfraint yn eu cyflwyno; i ddarparu diweddariadau ynglŷn â beth arall mae Trafnidiaeth Cymru yn ei wneud i hysbysebu’r cyfleoedd ariannol fydd yn dod yn sgil y fasnachfraint; ac, yn olaf, i gyhoeddi targedau penodol Llywodraeth Cymru o ran canran y gwaith a enillir ar y cynllun hwn gan gwmnïau yng Nghymru yn y dyfodol? Diolch, Llywydd.