Part of the debate – Senedd Cymru am 6:16 pm ar 5 Mehefin 2018.
Diolch yn fawr iawn ichi am y cwestiynau hynny. Yn ystod y broses ymgynghori, daeth amryw o faterion i'r amlwg nad oedd yn uniongyrchol gysylltiedig, o reidrwydd, â'r cyfraddau comisiwn, ond roeddynt yn faterion y mae angen i awdurdodau lleol fod yn ymwybodol iawn o'r angen i'w hystyried, wrth inni fwrw ymlaen â'r mater hwn. Roedd diffyg gwybodaeth a dealltwriaeth, hyd yn oed, am y Ddeddf cartrefi symudol yn fater amlwg ymhlith pobl a oedd yn byw mewn cartrefi symudol, a hefyd, dryswch ynghylch pwy ddylai fod yn talu'r ffi i berchennog y safle, dryswch ynghylch ble i gael gwybodaeth, ansicrwydd ynghylch yr hyn y caiff ac na chaiff awdurdodau lleol ei wneud, ansicrwydd ynghylch lefel y cyfrifoldebau, a dryswch hefyd ymhlith rhai perchnogion cartrefi mewn parciau am eu cyfrifoldebau nhw eu hunain. Felly, rwy'n credu bod nifer o faterion yn y fan yna, a nifer o faterion i ni fynd ar eu trywydd.
O ran beth y byddem ni'n ei ddisgwyl i awdurdodau lleol ei wneud, byddaf yn gweithio gydag awdurdodau lleol i ddeall yn well eu profiad o weithredu'r Ddeddf cartrefi symudol, i archwilio eto: ai gwell arweiniad sydd ei angen, ynteu dull gweithredu mwy cydlynol. Byddwn yn gobeithio y byddai awdurdodau lleol yn cael trafodaeth â swyddogion ynghylch y syniad o awdurdod arweiniol. Rwy'n credu y byddai hynny'n ddefnyddiol wrth sicrhau rhyw fath o gysondeb ledled Cymru. Nid yw'n rhywbeth y byddem ni'n ceisio pwerau cyfreithiol i'w wneud, ond rwy'n credu ei fod yn rhywbeth y gellir cytuno arno drwy awdurdodau lleol. Fel y dywedwch chi, mae gennym ni enghraifft Rhentu Doeth Cymru, sydd yn fy marn i wedi bod yn llwyddiannus wrth newid tirlun y sector rhentu preifat, newid dealltwriaeth pobl o swyddogaethau a chyfrifoldebau, newid dealltwriaeth pobl o pwy all gael ei ddwyn i gyfrif a sut, ac yn y blaen. Felly, mae llawer iawn y gallwn ni ei ddysgu yn y fan honno o brofiad Rhentu Doeth Cymru, o ran sut yr ydym ni'n symud ymlaen â'r materion sy'n ymwneud â chartrefi mewn parciau.
Rhywbeth sy'n dod yn amlwg i mi, mewn gwirionedd, yw mai rhan fach yn unig o'r broblem yw'r cyfraddau comisiwn, ond maen nhw wedi dod yn ffocws amlwg iawn ar gyfer anfodlonrwydd pobl yn yr ystyr bod pobl, yn arbennig y rheini sy'n byw ar safleoedd parc lle nad oes ganddyn nhw berthynas dda â pherchennog y safle parc, yn teimlo'n ddig iawn y bydd 10 y cant o'u hased yn mynd i'r unigolyn hwnnw neu'r unigolion hynny nad oes ganddyn nhw berthynas dda â nhw, pe byddai angen iddyn nhw werthu.
Rhywbeth hefyd yr ydym ni wedi bod yn ymwybodol iawn ohono yw bod llawer o bobl sy'n byw mewn cartrefi mewn parciau yn hŷn. Maen nhw'n ei ystyried yn ddewis ymddeol gwych. Mae llawer o bobl—nid pawb—ar safleoedd cartrefi parc yn bobl sy'n agored i niwed. Felly, mae angen gwell lefel, rwy'n credu, o ddealltwriaeth ynglŷn â sut y gallwn ni ddiogelu pobl sy'n byw ar safleoedd cartrefi mewn parciau yn well a gweithio gyda nhw. Byddwn yn eu hannog i ystyried sefydlu cymdeithasau trigolion, os nad oes un eisoes yn bodoli, er mwyn cyfuno eu pŵer bargeinio a'u pŵer i ddylanwadu. Mae hynny, unwaith eto, yn rhywbeth y gallwn ni ddarparu gwybodaeth arno.
Roedd yn syndod i mi, pan ddechreuais ddysgu am y peth, nad oes unrhyw drawsgludo yn gysylltiedig â phrynu cartref mewn parc, fel sy'n digwydd pan fyddwch chi'n prynu tŷ. Gall pobl brynu cartref mewn parc â llai o wybodaeth bron na phe bydden nhw'n prynu car ail law, sy'n bryder mawr o ran y math o ymrwymiad y mae pobl yn ei wneud wrth brynu cartrefi mewn parciau heb fod ganddyn nhw o reidrwydd yr wybodaeth y mae ei hangen arnynt er mwyn ei brynu.
Felly, rwy'n credu bod llawer i'w wneud o ran gwneud byw mewn cartref mewn parc yn ddeniadol, ac mae'n bwysig inni wneud hynny, oherwydd mewn gwirionedd gall byw mewn cartref mewn parc ddarparu cartrefi cymharol fforddiadwy yn rhai o'r ardaloedd cost uchel iawn yng Nghymru, a gallan nhw hefyd ddarparu cymunedau hyfryd i fyw ynddyn nhw hefyd. Rydym ni wedi cael rhai enghreifftiau gwych yn ein hymgynghoriad a'n hymgysylltiad â safleoedd cartrefi mewn parciau sy'n gymunedau go iawn, y mae pobl yn efengylaidd iawn ynghylch byw ynddyn nhw. Felly, unwaith eto, rydym ni'n cydbwyso hynny â straeon gwael yr ydym ni'n eu clywed am safleoedd a reolir yn wael hefyd. Felly, mae digon i'w wneud o ran gweithio gyda'r awdurdodau lleol hynny ac o ran sicrhau bod gan bobl y math o wybodaeth a chyngor a chymorth sydd eu hangen arnyn nhw pan fyddan nhw'n dechrau y mathau hyn o ymgysylltiadau, neu gytundebau, y dylwn i ei ddweud.