3. Pa gyngor y mae'r Cwnsler Cyffredinol wedi'i chael ynghylch prynu gorfodol tir sy'n eiddo i Lywodraeth Cymru gan Lywodraeth y DU? OAQ52277

Mae fy swyddogion wedi ystyried y cwestiwn hwn. Y sefyllfa yw y caiff tir sy'n eiddo i Lywodraeth Cymru ei gyfrif fel tir y Goron, ac felly nid oes modd i gorff arall y Goron ei gaffael o dan bwerau gorfodol heb ganiatâd Llywodraeth Cymru. 

Ocê. Diolch am hynny. Mae hynny'n helpu, achos rŷm ni wedi cael ar ddeall, o'r sefyllfa bresennol o ran tir Llywodraeth Cymru, eich bod chi wedi gwneud penderfyniad i beidio â chaniatáu i Baglan Moors gael ei ddatblygu ar gyfer carchar newydd. Wrth gwrs, rŷm ni'n croesawu hynny. Mae'r cyngor cyfreithio yr ŷm ni wedi ei dderbyn fel swyddfa yn dweud bod Llywodraeth y Deyrnas Unedig yn gallu hwyluso pryniant gorfodol, ond yn ôl beth rydw i'n ei gofio, nid oedd y cyngor hwnnw'n dweud bod angen cael cymeradwyaeth Llywodraeth Cymru i wneud hynny. Jest i gadarnhau, felly, er ei fod yn dir y Goron, mae'n rhoi, yn ôl y gyfraith wedyn, gofyniad arnynt i hwyluso proses lle yr ydych chi'n cael deialog wedyn, neu yn rhoi rhywbeth mewn statud, sydd yn sicrhau eich bod chi yn cael y drafodaeth honno, jest er mwyn gwneud yn siŵr, os bydd y mater hwn yn dod gerbron unwaith eto, ein bod yn deall bod pob proses yn eu lle. 

Rydw i'n ceisio ateb cwestiynau pan rydw i'n gallu, gyda llaw. Mae pwerau sydd ar gael i Lywodraeth y Deyrnas Gyfunol brynu yn orfodol yn deillio o Ddeddfau, ac nid oes dim yn y Ddeddf sy'n berthnasol yma—nid oes pwerau sy'n ymestyn at dir y Goron. Ond, ar ddiwedd y dydd, mae'r math yma o gwestiwn yn codi yn y llysoedd yn aml, a'r hyn sy'n bwysig cofio yw, petasai cynnig yn dod i brynu'n orfodol, buasai gallu Llywodraeth y Deyrnas Unedig i wneud hynny yn rhywbeth y byddai'r llys yn penderfynu arno fe. Petasai corff y Goron, fel Llywodraeth Cymru, yn gwrthwynebu hynny, ein barn ni yn glir yw bod y gyfraith yn y cyd-destun hwnnw yn golygu y byddai'n rhaid i'r Gorchymyn hwnnw gael ei ddileu.