Diolch ichi, Llywydd. Rwyf am ddechrau drwy gydnabod fy mod i'n deall yr hyn sy'n ysgogi'r gwelliant, ac rwy'n deall yr ewyllys da sy'n bodoli ar draws amryw o bwyllgorau i geisio gwneud yn siŵr nad yw manwerthwyr yn ceisio gwneud elw gormodol yn sgil cyflwyno isafbris uned. Fodd bynnag, ni fydd y Llywodraeth yn gallu cefnogi'r gwelliant sydd ger ein bron heddiw. Mae'n werth dechrau â phenderfyniad y Goruchaf Lys, a wnaeth, wrth gydnabod nad oedd Bil yr Alban o fewn ei gymhwysedd, gydnabod hefyd fod y drefn isafbris uned yn newydd ac yn arloesol, a bod yna ansicrwydd a gydnabyddir gan amrywiaeth o bobl am unrhyw gynnydd posibl mewn refeniw i fanwerthwyr a lle yn y gadwyn cyflenwi y gallai'r cynnydd hwnnw mewn refeniw ymddangos. Ond mae hefyd yn her rannol, oherwydd rydym yn gobeithio gweld rhywfaint o arloesi gan y diwydiant mewn ymateb i'r Bil. Er enghraifft, un canlyniad posibl fyddai ein bod yn gweld mwy o gynhyrchwyr yn mynd yn ôl at gael amrywiaeth o gynhyrchion â'r cynnwys alcohol ychydig yn wannach. Felly, efallai nad yw'n briodol deddfu ar y mater hwn cyn yr adeg honno. Ond yn fwy na hynny, mae'n rhaid i mi fynd yn ôl i atgoffa'r Aelodau am fy sylwadau cychwynnol.

Mae hwn yn ddarn o ddeddfwriaeth iechyd y cyhoedd. Yr hyn y mae'r gwelliant hwn yn ceisio ei wneud yw, yn ei hanfod, bod â ffordd o ystyried gweithrediad busnes amrywiaeth o fanwerthwyr alcohol, a chymryd yr hyn y mae'n rhaid iddynt fod yn gamau ariannol i fod yn effeithiol, byddech chi'n tybio, drwy gyflwyno math o ardoll orfodol. Y risg yn y fan honno, yn fy marn i, yw y byddai hynny'n gwarantu her i gymhwysedd y Bil. Gofynnir inni fel Cynulliad ystyried y polisi, a'r sail iechyd y cyhoedd sy'n rhoi'r cymhwysedd i ni ei basio, a dydw i ddim yn dymuno gweld y buddion iechyd posibl yr ydym ni'n credu a ddaw yn sgil cyflwyno'r darn hwn o ddeddfwriaeth, yn cael eu hoedi gan ragor o achosion llys.

Nid yn unig hynny, ychwaith—rwy'n credu bod angen inni ystyried geiriad y gwelliant ei hun, wrth iddo sôn am lesteirio'r gallu i wneud elw. Nid yw'n nodi sut y dylai Gweinidogion Cymru ymdrin â hynny. Byddai her, felly, ynghylch sut y byddai'n cyflwyno rheoleiddiadau effeithiol i wneud hynny, pe byddai yna dystiolaeth bod manwerthwyr alcohol mewn gwahanol sectorau wedi gwneud hynny. Y broblem arall, wrth gwrs yw—. Cawsom welliant cynharach yn sôn am bwysigrwydd y sector tafarndai a'r realiti y gallai hyn mewn gwirionedd olygu bod y sector tafarndai yn gwneud mwy o elw o ganlyniad i gyflwyno isafbris uned. Nid yw'r gwelliant sydd ger ein bron yn dweud pa fanwerthwyr y dylem ni eu hatal rhag gwneud elw ychwanegol; mae'n sôn am werthwyr alcohol, a fyddai'n cynnwys y sector tafarndai hefyd. Os yw Aelodau yn dymuno ceisio darparu ffordd o fynd ar ôl elfen benodol o fanwerthwyr alcohol yn unig, yna byddai angen gwelliant wedi'i ddrafftio mewn ffordd wahanol arnoch chi i wneud hynny. Dydy hwn, yn syml, ddim yn gwneud hynny. Bydd pob un manwerthwr alcohol a gaiff ei gynnwys yn cael ei gynnwys gan y gwelliant sydd ger ein bron, ac nid wyf yn credu mai dyna yw bwriad Rhun ap Iorwerth wrth gynnig y gwelliant.

Yr hyn yr wyf i eisiau ei ailadrodd i'r Aelodau ar draws y pleidiau yw bod Llywodraeth Cymru yn parhau i ymgysylltu â'r diwydiant, fel y mae Angela Burns wedi cydnabod, wrth gynnal trafodaeth am y potensial ar gyfer gweithredu gwirfoddol, deall lle y mae elw wedi'i wneud a deall lle y mae gan y manwerthwyr hynny gyfrifoldeb parhaus i weithredu. Credaf hefyd y bydd hwn yn faes lle y bydd gwahanol fanwerthwyr eisiau gwneud dewisiadau cadarnhaol a rhagweledol ynghylch y ffordd y maen nhw'n gweithredu yn y maes penodol hwn.

Felly, rwy'n cydnabod yr angen i'r Llywodraeth barhau i adrodd yn ôl i'r Cynulliad drwy bwyllgor ar y gwaith yr ydym ni'n ei wneud gyda manwerthwyr alcohol, yn enwedig drwy'r consortiwm manwerthu, ond gofynnaf i'r Aelodau, o gofio'r heriau ynghylch cymhwysedd, fod canlyniadau anuniongyrchol ac, rwy'n siŵr, anfwriadol i rai manwerthwyr alcohol, gan gynnwys tafarndai, a gofynnaf i'r Aelodau beidio â chefnogi'r gwelliant sydd ger ein bron, ond i fod â ffydd y bydd y Llywodraeth yn parhau i adrodd yn ôl ar y potensial ar gyfer cyfraniad gwirfoddol.