Part of the debate – Senedd Cymru am 5:03 pm ar 13 Mehefin 2018.
Wel, mae gan hyrwyddwyr gofalwyr rôl fwy anffurfiol yn cefnogi pobl ifanc ac wrth gwrs, mae yna wasanaethau eraill yn rhan o hyn, megis gwasanaethau cymdeithasol. Felly, mae hwn yn fath o ymateb sylfaenol ar lawr gwlad sy'n darparu'r cymorth a'r gofal o ddydd i ddydd hwnnw.
Yn fy etholaeth fy hun, rwy'n ffodus o gael prosiect gofalwyr ifanc cryf iawn. Mae prosiect gofalwyr ifanc Gweithredu dros Blant Rhondda Cynon Taf yn gwneud gwaith arloesol a chadarnhaol sy'n wirioneddol bwysig. Ar hyn o bryd, maent yn darparu gwasanaethau i 79 o rai rhwng pump a 18 oed ar draws y fwrdeistref sirol. Plant sy'n gofalu am rieni'n unig yw'r rhain, gan fod yna brosiect arall yn cynnig cymorth i ofalwyr sy'n frodyr a chwiorydd. Efallai mai crafu'r wyneb yn unig y mae'n ei wneud gan y gallai fod llawer mwy o blant a phobl ifanc yn darparu gofal nad ydynt wedi cael eu nodi eto. Mae'r prosiect yn darparu gweithgareddau grŵp sy'n briodol i oedran mewn lleoliadau cymunedol, gan roi cyfle i blant a phobl ifanc fynd i ffwrdd, i gael seibiant, i gael ychydig o hwyl ac i allu bod yn blant. Maent hefyd yn darparu cymorth emosiynol ac ymarferol. Gallai hynny olygu mewn perthynas ag addysg, ond pethau ymarferol hefyd. Mae rhai o'r storïau am y bobl ifanc aruthrol y maent yn eu helpu yn syfrdanol, fel y plentyn ifanc a helpai ei mam i baratoi poteli, newid cewyn a golchi dillad ar gyfer ei brawd neu chwaer newydd-anedig. Roedd y fam wedi cael strôc wrth roi genedigaeth, a thair oed oedd yr ofalwraig ifanc honno.
Er mai nod y prosiect yw cynorthwyo gofalwyr ifanc a'u teuluoedd i gael y gwasanaeth gorau, rwyf am orffen drwy roi'r llwyfan i'r gofalwyr ifanc hynny. Un o'r ffyrdd y mae Rhondda Cynon Taf wedi eu helpu yw drwy sefydlu Young Carers Aloud, eu côr sydd wedi ennill gwobrau. Mae eu caneuon i gyd ar gael ar YouTube. Buaswn yn annog yr ACau i wrando arno. Fel y dywed geiriau eu caneuon, yr hyn y byddent yn ei hoffi yw i bobl eu helpu i gyrraedd yno, nid rhyw ddiwrnod, ond yn awr.