Part of the debate – Senedd Cymru am 5:14 pm ar 13 Mehefin 2018.
Diolch i bawb am eu cyfraniad yn ystod Wythnos y Gofalwyr 2018. Fel y dywedodd Suzy Davies ar y dechrau, rhaid inni wella bywydau'r 11 y cant o'r boblogaeth yr ydym yn sôn amdanynt heddiw. Ac fel y dywedodd, mae i Lywodraeth Cymru wrthod cael ei chraffu yn gywilyddus, yn dilyn eu methiant yn ymarferol i arwain cynghorau ar beth y mae'r canllawiau statudol yn y Ddeddf Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant (Cymru) 2014 yn ei olygu mewn gwirionedd. Nid yw'n syndod, meddai, fod cynnig y Ceidwadwyr Cymreig i gefnogi oedolion ifanc sy'n ofalwyr wedi plesio oedolion ifanc sy'n ofalwyr yn fwy na Llywodraeth Cymru, er fy mod yn nodi sylwadau'r Gweinidog ar y diwedd. Ac wrth gwrs, fe ddiolchodd i'r rhai sy'n gofalu am ofalwyr.
Crybwyllodd Bethan Sayed nifer o bwyntiau perthnasol iawn. Cyfeiriodd at gontractau dim oriau a gofalwyr ifanc—ac mae'n destun pryder dwfn mai Cymru sydd â'r lefel uchaf o gontractau nad ydynt yn rhai parhaol, gan gynnwys contractau dim oriau, sy'n briodol ar gyfer rhai, ond caiff gormod o bobl eu gorfodi i ymrwymo iddynt er mai dyna'r llwybr anghywir ar eu cyfer—gan fod y canllawiau, yr hyfforddiant a mynediad at wasanaethau seibiant yn digwydd ar sail ad hoc; pwysigrwydd trafnidiaeth i ofalwyr ifanc; rhwystrau i ofalwyr ifanc rhag cael mynediad at feddyginiaeth i helpu eu hanwyliaid; a'r angen i ddwyn Llywodraeth Cymru i gyfrif.