Part of the debate – Senedd Cymru am 5:41 pm ar 13 Mehefin 2018.
Diolch i chi, Lywydd. Rwy'n cynnig ein gwelliant yn enw Caroline Jones.
Mae UKIP yn credu mai'r bobl yn y system addysg ar bob lefel sydd â'r syniad gorau o ble mae'r gwastraff a lle y ceir unrhyw flaenoriaethau gwariant anghywir. Dyna'r bobl sy'n gwybod pa newidiadau sydd eu hangen i ryddhau mwy o arian ar gyfer addysgu rheng flaen. Un o'r pethau sydd wedi mynd o'i le yn y system addysg yng Nghymru yw bod penderfyniadau wedi'u gwneud hyd braich oddi wrth y rhai sy'n gwybod yn iawn beth sy'n digwydd. Rydym yn cefnogi llawer o gynnig Plaid Cymru felly, ond y rheswm yr ydym yn cynnig gwelliant, a'r rheswm pam y byddwn yn pleidleisio yn erbyn cynnig Plaid Cymru, er bod angen ailystyried modelau ariannu, yw ein bod yn credu mai'r bobl sydd â'r atebion pragmatig a mwyaf effeithiol yw'r rhai sy'n gorfod gweithio gyda'r modelau ariannu hynny bob dydd. Dylid rhoi cylch gwaith digon eang iddynt fel eu bod yn rhydd i feddwl yn greadigol.
Mae'r ffaith bod Plaid Cymru yn sôn am edrych ar fodelau ariannu eraill yn awgrymu i mi fod ganddynt eisoes fodel ariannu dewisol dan ystyriaeth. Rydym yn cytuno y byddai lleihau biwrocratiaeth yn beth da, ac yn amlwg mae pawb ohonom am i'r system fod yn dryloyw, felly nid oes yr un o'r amcanion yn newydd. Ond unwaith eto, nid yw'r atebion ynglŷn â ble y dylid gwneud toriadau mewn biwrocratiaeth, a sut y gellir gwneud y system yn fwy tryloyw, i'w gweld yn y lle hwn; maent i'w canfod ymysg y rhanddeiliaid sy'n gorfod gweithio gyda'r system hon ddydd ar ôl dydd, wythnos ar ôl wythnos.
Nid yw gwelliant Llafur yn ddim llai na chyfaddefiad eu bod wedi mynd ati yn y ffordd anghywir, ac mae'n dweud eu bod yn rhoi camau ar waith i leihau'r llwyth gwaith ychwanegol y maent wedi ei greu, i leihau'r fiwrocratiaeth yn yr ystafell ddosbarth y maent hwy eu hunain wedi ei gynyddu, ac i roi hwb i'r dysgu proffesiynol y maent wedi gadael iddo lithro dros yr 20 mlynedd diwethaf. Am y rheswm hwnnw, y ffaith mai hwy sydd wedi gadael i addysg lithro yng Nghymru, ni ellir ymddiried ynddynt i wybod sut i'w drwsio pan nad ydynt wedi gwybod sut i wneud hynny dros y ddau ddegawd diwethaf.
Mae gwelliant Llafur yn rhestru nifer o gamau sydd eisoes wedi'u cyhoeddi, ond buaswn yn awgrymu, pe bai'r mesurau hyn yn dwyn y ffrwyth sy'n ofynnol, na fyddem yn cael y ddadl hon bellach. Felly, er bod UKIP i raddau helaeth yn gefnogol i'r cynnig hwn, rydym wedi cynnig ein gwelliant i'w gwneud yn glir mai'r rhanddeiliaid perthnasol a ddylai wneud yr argymhellion i Lywodraeth Cymru, yn hytrach na bod Llywodraeth Cymru yn dod ag academyddion i mewn—academyddion teilwng iawn, rhaid i mi ddweud, ond unwaith eto, mae'r atebion ar y rheng flaen—i roi cyngor iddynt, fel mewn meysydd eraill o bolisi addysg.
Mae ein gwelliant yn cynnig bod rhanddeiliaid yn cael eu dwyn ynghyd ac yn darparu ar gyfer cylch gwaith ehangach ar gyfer y gwaith hwnnw, o ran ystyried sut y gellir symleiddio cyllidebau, yn hytrach na gofyn i'r rhanddeiliaid hynny ganolbwyntio ar faterion penodol biwrocratiaeth, er mwyn gwthio arian i ffwrdd oddi wrth reoli annirnadwy ac i mewn i addysg ddiriaethol. Felly fe ddywedaf eto: gadewch i'r rhanddeiliaid roi eu cyngor a gwneud eu hargymhellion yn rhydd oddi wrth unrhyw hoff gynnig a argymhellir oddi fry. Felly, gofynnaf i chi gefnogi ein gwelliant. Diolch.