Part of the debate – Senedd Cymru am 3:32 pm ar 19 Mehefin 2018.
Ar y pwynt olaf, unrhyw ddeddfwriaeth a ddaw drwy'r lle hwn, ni fydd y Llywodraeth, ar y cam cynnar hwn, yn trafod nac yn amlinellu sut y byddwn ni'n ceisio gweithio gydag aelodau o'n grŵp ein hunain, gydag Aelodau sy'n cefnogi'r Llywodraeth. Byddai angen i ni weld manylion unrhyw ddeddfwriaeth a ffurfio barn arni, Paul, ac mae'n bwysig ein bod yn gwneud hynny. Dydw i ddim yn meddwl y byddai pobl yn cytuno â'r ffuglen nad oes yna farn ar hynny, rywsut, ac rwy'n bod yn onest am hyn. Rydym ni wedi bod yn onest ein bod yn anghytuno ynghylch y ffordd gywir ymlaen i wella bywydau pobl ag awtistiaeth, a gallwn ni barhau i anghytuno, ond dydw i ddim eisiau nodi lefel yr anghytuno hynny na'i natur mewn modd nad yw'n onest. Dydw i ddim eisiau ceisio dweud rhywbeth yma y gwyddoch chi a mi na fyddwn i'n cytuno i'w wneud a'i gefnogi.
Rhan o'n her ni yw, y ddeddfwriaeth yn Lloegr, ni allaf weld unrhyw dystiolaeth go iawn sy'n dangos ei bod wedi arwain at welliant sylweddol a chynaliadwy mewn gwasanaethau. Ac felly rwy'n edrych i weld a fydd deddfwriaeth yn sicrhau mewn gwirionedd ac yn sicrhau y math o welliannau yr ydych chi a mi eisiau eu gweld, a'i bod yn ffordd well o wneud hynny na'r llwybr yr ydym ni wedi ei nodi gyda'r adnoddau yr ydym ni eisoes wedi'u rhoi ar gael. Rwy'n meddwl bod llawer o bobl â diffyg ffydd y bydd gwleidyddion yn cyflawni eu haddewidion ac weithiau mae hynny'n gwneud i bobl ddweud, 'Newidiwch y gyfraith a bydd hynny'n sicrhau bod gwasanaethau'n digwydd.' Mewn gwirionedd, mae hi'n dal i fod yn ofynnol i wneud amrywiaeth o wahanol benderfyniadau, ac mae hynny'n cynnwys y dewisiadau o ran y gyllideb a wnaed gennym, ac mae'n cynnwys y gwaith a wnaethom eisoes gyda gwahanol bartneriaid i ddarparu'r pedwar gwasanaeth integredig sy'n gwneud gwahaniaeth go iawn a chadarnhaol i'r teuluoedd hynny yn y pedair rhan o'r wlad, yr ydym ni wedi ymrwymo i'w cyflwyno.
Ac o ran cod a'r pwynt a'r pwrpas, wel, fe wyddoch chi gystal â minnau, oherwydd rydym ni wedi cael y sgyrsiau hyn yn y gorffennol, fod y cod yn ymwneud â cheisio gwneud yn siŵr ein bod yn cyflawni'r cyfrifoldebau sydd mewn gwirionedd yn bodoli eisoes yn y statud, i wneud yn siŵr eu bod yn digwydd go iawn yn hytrach nag yn gamargraff neu dim ond yn rhywbeth a drafodir ac y cyfeirir atynt mewn darn o ddeddfwriaeth, ond nad ydynt yn cael eu gwireddu i bobl. A gwn o'm bywyd blaenorol—rwy'n gyfreithiwr sy'n adfer, ac nid yn gyfreithiwr sydd wedi cael ei lusgo 'nôl iddi, gan edrych ar fy nghydweithiwr truenus ac anffodus Jeremy Miles. Roeddwn i'n arfer bod yn gyfreithiwr, ac felly rwy'n ymwybodol iawn, wrth ymdrin â'r gyfraith, nad yw'r hawliau sydd gan bobl yn rhai go iawn os na allwch chi eu gorfodi. A beth yw ystyr hynny? Ac mae bob amser yn well helpu drwy roi cyngor i bobl fel y gallan nhw ymdrin â'u hawliau a'u cyfrifoldebau mewn modd nad yw'n ei gwneud yn ofynnol i gynnwys cyfreithwyr. Mae yna her yn y fan yna am wneud yn siŵr ei bod yn ffordd wirioneddol o weithio, a'r newid diwylliant yr ydym ni'n sôn amdano—dyna beth yr ydym ni'n ceisio ei gyflawni a gwneud yn siŵr bod hynny'n arwain at wella gwasanaethau.
Ac o ran eich pwynt ynghylch a ddylai pobl fod wrth wraidd ein cyfeiriad teithio, ydi, mae hynny'n hollol iawn—fe welwch chi hynny mewn amrywiaeth o wahanol feysydd ar draws y Llywodraeth, amrywiaeth o wahanol weithgareddau. Dyna pam, yn fy natganiad cychwynnol, y dywedais yn glir fod pobl ag awtistiaeth yn ein helpu ni i ddrafftio'r cod yr ydym ni'n bwriadu ei gyflwyno. Felly, byddwn ni'n parhau i gynnwys pobl ag awtistiaeth, byddwn ni'n parhau i wrando arnyn nhw, eu profiad bywyd gwirioneddol, i wneud yn siŵr ein bod yn cyflawni'r amcanion a rennir sydd gennym. Dyna nod ac amcan y Llywodraeth hon, a bydd hynny'n parhau i'n llywio ni yn ein hymagwedd tuag at wasanaethau ac unrhyw ddadl am ddeddfwriaeth yn y dyfodol.