Part of the debate – Senedd Cymru am 3:20 pm ar 19 Mehefin 2018.
Diolch i chi am eich datganiad, Ysgrifennydd y Cabinet, ac am ddarparu copi ymlaen llaw o 'Gynllun Gweithredu Strategol ar gyfer Anhwylderau'r Sbectrwm Awtistig: Adroddiad Blynyddol 2017/18'. Rwy'n falch bod Llywodraeth Cymru yn buddsoddi mewn gwasanaethau a bod cynnydd yn cael ei wneud. Fodd bynnag, mae'r gwerthusiad o'r gwasanaeth awtistiaeth integredig ac adroddiadau interim y cynllun gweithredu strategol ar gyfer anhwylderau'r sbectrwm awtistig, gan Dr Holtom a Dr Lloyd Jones o Pobl a Gwaith, yn ei gwneud yn glir y bu methiant i sbarduno newid systemig sydd wedi helpu i greu loteri cod post o gymorth i oedolion ar y sbectrwm awtistiaeth.
Nid yw hyn yn newyddion i unrhyw un ohonom ni sydd wedi bod yn ymgyrchu dros Ddeddf awtistiaeth. Gallai fod gan Lywodraeth Cymru fwriadau da, ond nid yw pobl sy'n byw ar y sbectrwm yn gweld y ddarpariaeth ar lawr gwlad. Er gwaethaf cyflwyno'r gwasanaeth awtistiaeth integredig, mae sawl rhan o Gymru o hyd nad oes ganddyn nhw lwybrau clir i ddiagnosis. Amlygodd yr adroddiad interim y ffaith, er na fu arian yn broblem o ran sefydlu'r gwasanaeth integredig newydd, nad oedd gan y byrddau partneriaeth rhanbarthol lawer o gapasiti i ddatblygu'r gwasanaeth.
Ymddengys bod sefydlu'r gwasanaeth awtistiaeth integredig cyntaf wedi digwydd yn sgil gwaith caled ac ymroddiad yr arweinydd ASD cenedlaethol, ond fel y mae'r adroddiad interim yn dangos, mae hyn yn llawer o straen i'w roi ar un person. Ni ddylai llwyddiant neu fethiant ddibynnu ar gamau un unigolyn. Ysgrifennydd y Cabinet, pa gamau ydych chi'n eu cymryd i sicrhau nad yw cynlluniau cyflwyno yn y dyfodol yn dibynnu ar un unigolyn, ni waeth pa mor ddawnus?
Rwy'n cydnabod mai un o gyflawniadau allweddol y cynllun gweithredu strategol oedd cyflwyno'r targed amser aros o 26 wythnos ar gyfer asesu niwroddatblygiadol. Ysgrifennydd y Cabinet, a allwch chi gadarnhau bod y targed hwn yn cael ei fodloni gan yr holl fyrddau iechyd? Os nad ydyw, a oes gennych chi amserlen ar waith ar gyfer pryd yr ydych chi'n disgwyl i'r holl fyrddau iechyd gyflawni eu targedau?
Yn olaf, Ysgrifennydd y Cabinet, er fy mod yn dal heb fy argyhoeddi nad oes angen Deddf awtistiaeth ar Gymru, rwy'n barod i weithio gyda chi er mwyn darparu gwell gwasanaethau i bobl yng Nghymru sydd ar y sbectrwm awtistiaeth, a gobeithio ymhen 12 mis y byddwch chi wedi fy argyhoeddi bod deddfwriaeth yn wir yn ddiangen. Edrychaf ymlaen at weld pa gynnydd y gellir ei wneud yn ystod y flwyddyn. Diolch.