Part of the debate – Senedd Cymru am 4:44 pm ar 19 Mehefin 2018.
Diolch ichi am y datganiad yma heddiw. Mae'n rhaid imi ddweud fy mod yn siomedig am y rhan yn y datganiad o ran y gofrestr troseddwyr anifeiliaid yma yng Nghymru, yn arbennig o ystyried eich bod wedi gwneud datganiad heb unrhyw wybodaeth gefndirol inni ynghylch beth ddigwyddodd mewn gwirionedd yn rhan o'r adolygiad hwnnw. Rwy'n arbennig o siomedig o ddarllen y credwch chi, oherwydd nad oes digon o dystiolaeth yn y DU, fod hynny'n rhywbeth na allwn ni wedyn ei ddatblygu. Mae digon o dystiolaeth ryngwladol, a thybed pa waith sydd wedi'i wneud yn hynny o beth. Er enghraifft, mae cofrestr agored talaith gyfan yn Tennessee; yn Efrog Newydd, mae cofrestr gaeedig ar gyfer siopau anifeiliaid anwes a gwarchodfeydd anifeiliaid a rhaid iddynt gyfeirio at hon cyn gwerthu neu drosglwyddo anifeiliaid; mae cofrestr anifeiliaid Orange County— unwaith eto, yn America—yn cael ei chynnal gan Swyddfa'r Siryf, a rhaid i unrhyw un a gollfernir gyflwyno gwybodaeth i'r Swyddfa honno, a rhaid i unrhyw un sy'n trosglwyddo perchenogaeth wirio'r cofrestru cyn unrhyw newid perchnogaeth. Os nad oes gennym ni gofrestr cam-drin anifeiliaid mewn unrhyw ran arall o'r Deyrnas Unedig, byddai'n anodd cael tystiolaeth yn seiliedig ar arfer oherwydd nad yw'n bodoli. Dyna yn union pam roedd pobl fel fi yn galw am un i Gymru yn gyntaf, fel y gallem ni ymchwilio i hyn, a hefyd er mwyn i asiantaethau gorfodi cyfraith y DU allu defnyddio'r wybodaeth benodol hon i greu proffil o bobl a fyddai o bosibl yn cam-drin anifeiliaid ac wedyn yn mynd ymlaen i gam-drin pobl mewn bywyd go iawn. Mae hyn yn bwysig iawn, ac rwy'n credu ei fod yn gyfle gwirioneddol a gollwyd, ac fe hoffwn i weld y dystiolaeth sy'n cefnogi'r casgliad. Mae'n anodd iawn gwneud sylwadau heb weld unrhyw beth heddiw.
O ran codau lles anifeiliaid amrywiol, fe wnaethoch chi sôn am rai yn eich datganiad, ond wnaethoch chi ddim sôn am y cod adar hela. Pryd y caiff hwn ei adolygu? Mewn sgyrsiau a gefais gyda'r Gynghrair yn erbyn Chwaraeon Creulon, nid yw hwn yn cael ei fonitro ar hyn o bryd. Byddent yn hoffi cyfarfod â chi i drafod lles adar hela, felly rwy'n meddwl tybed a fyddech yn derbyn y cynnig hwnnw i gwrdd â nhw, oherwydd teimlaf ei fod ar goll o'r codau hyn ac mae'n rhywbeth sydd yr un mor bwysig â chodau ar gyfer ceffylau a chathod.
O ran gwaith traws-lywodraethol, ni allaf weld unrhyw beth yn y datganiad hwn ynglŷn â sut yr ydych chi'n gweithio gyda'r sector tai. Soniais wrth y Gweinidog, Rebecca Evans, am y datganiadau y mae landlordiaid yn eu cyflwyno: 'Dim anifeiliaid anwes, dim DSS'. Rydym ni'n gweld cynnydd mewn landlordiaid sy'n gwrthod tenantiaid ag anifeiliaid anwes oherwydd, o bosib, eu bod wedi cael problemau yn y gorffennol. Rydych chi'n dweud llawer yn y datganiadau hyn ynghylch sut y mae gwneud pobl yn well gofalwyr ar gyfer yr anifeiliaid anwes sydd ganddynt, ond pan mae ganddynt anifeiliaid anwes, gwahaniaethir yn eu herbyn yn aml, ac mae'r anifeiliaid anwes hynny yn wirioneddol hanfodol i'w iechyd meddwl, i sut y maent yn gweithredu mewn cymdeithas. Ac felly mae'n dda dweud, 'Wel, rhaid inni ofalu am yr anifeiliaid' ar un llaw, ond beth am sut y gall anifeiliaid helpu bodau dynol? Credaf fod hynny'n rhywbeth nad yw mewn gwirionedd yn cael digon o sylw yn y datganiad hwn heddiw.
Cytunaf hefyd â'r sylwadau a wnaed gan Paul Davies o ran gwerthu ar-lein. Rydym yn gweld llu o wahanol bobl yn gwerthu anifeiliaid amrywiol ar-lein, ac ymddengys fod hyn yn rhywbeth nad yw cael ei reoleiddio, nad yw'n cael ei fonitro, nad yw'n rhywbeth y mae gan unrhyw un reolaeth arno. Mae lles anifeiliaid yn allweddol yn hyn o beth, gan fod pobl yn aml yn bridio anifeiliaid, yna maen nhw'n sylweddoli na allan nhw ymdopi ac yna maen nhw yn eu gwerthu yn y ffyrdd hyn sy'n ymddangos i fod yn hawdd iddyn nhw gael gwared ar y baich y maen nhw'n ystyried bod yr anifeiliaid hyn yn ei roi arnynt, ond, hefyd, o bosib, nid ydynt yn gwneud hynny yn y modd mwyaf moesegol. Felly, anogaf chi i edrych ar hynny ymhellach hefyd.