9. Dadl: Dwy Flynedd ers Refferendwm yr UE

Part of the debate – Senedd Cymru am 6:27 pm ar 19 Mehefin 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of David Rees David Rees Labour 6:27, 19 Mehefin 2018

(Cyfieithwyd)

Fe wnaf ddod at hyn, oherwydd mae'n bwynt diddorol iawn. Mae'n amlwg i mi nad oes gan y Llywodraeth bresennol unrhyw sgiliau negodi o gwbl, ei bod yn mynd i'r negodiadau heb ddeall bod negodi yn broses ddwyffordd, mewn gwirionedd, a bod yn rhaid i chi ddeall dadleuon y ddwy ochr a'r hyn y mae'r naill ochr a'r llall yn ei dymuno. Mae'n amlwg nad yw Llywodraeth y DU yn deall hynny a'i bod yn mynd i mewn i hyn yn meddwl bod ganddi'r hawl ar ei phen ei hun i bennu'r ffordd y mae hi ei heisiau, mewn gwirionedd, heb gydnabod safbwynt yr ochr arall. Nid dyna'r ffordd o negodi, ac, yn wir, efallai dylen nhw fynd at yr undebau llafur a dysgu rhywfaint am negodiadau.

Nawr, y ffaith amdani yw bod Theresa May mewn gwirionedd yn methu â gwrthsefyll y Brexiteers caled yn ei phlaid ei hun, ac, fel sydd wedi ei grybwyll eisoes, y rhai hynny yn ei Chabinet yn arbennig. Felly, mae posibilrwydd gwirioneddol iawn na all gael bargen oherwydd na fyddan nhw'n caniatáu iddi gael un. Bydd hynny'n drychinebus i ni. Bydd yn golygu ffigurau allforio is, twf is, llai o fuddsoddiad, llai o swyddi ac incwm llai. Dyna beth y gall ein hetholwyr ei wynebu o ganlyniad i hynny. Newyddion ofnadwy i Gymru, a, gadewch inni fod yn onest, mae'n newyddion ofnadwy i'r DU gyfan—pob rhan o'r DU.

Nawr, gadewch i ni fod yn glir, rwyf i wedi clywed ddwywaith eisoes heddiw am y ffaith, os ydym ni'n codi'r materion hyn, ein bod yn cwyno ac yn ceisio tanseilio'r broses Brexit. Nid yw'n ymwneud â thanseilio. Mae'n ymwneud â chael y fargen gywir ar gyfer ein pobl, y rhai yr ydym ni'n eu cynrychioli. Mae methu â chodi hyn yn fethiant i wneud ein gwaith. Mae'n bwysig ein bod yn gwneud yn siŵr bod y Brexit a fydd yn digwydd yn cael ei wneud i roi'r dewisiadau gorau inni. Ni ddylid drysu cydnerthedd a phendantrwydd pobl i ddiogelu dyfodol y DU y tu allan i'r UE, neu ei gamddeall, fel bwriad i'w danseilio. Ffordd o gelu methiannau Llywodraeth Dorïaidd yw hynny. Gwnaed yr her o adeiladu llwybr sy'n cynnig dyfodol cryf y tu allan i'r UE wedi'i gwneud yn anoddach gan fethiannau Llywodraeth y DU, y gwendid a'r diffyg strategaeth gydlynol. Mae'n niweidio'r DU; mae'n ein gwneud ni'n destun sbort, i fod yn onest, ac nid oes da yn hynny. Does ganddyn nhw ddim strategaeth ar waith, does ganddyn nhw ddim syniadau, dydyn nhw ddim wedi dweud wrth yr UE beth maen nhw'n dymuno ceisio'i gyflawni. Beth fyddech chi'n ei ddisgwyl? Pe byddwn i yn mynd i negodiadau, byddwn i'n gwybod yn union beth roeddwn i'n dymuno ceisio'i wneud. Mae'r UE wedi dweud wrthym ni beth yw eu safbwynt negodi nhw; dydyn nhw ddim yn ei guddio. Rydym ni yn gwneud hynny. Dyna ni.

Rydym ni wedi gweld drwy gydol y trafodaethau, a chlywsom ni heddiw gan Neil Hamilton, 'Rhowch y bai ar yr UE.' Wel, mae'n ddrwg gen i ddweud, 'Rhowch y bai ar y Torïaid, oherwydd nhw yw'r rhai sy'n methu.' Mae'r UE wedi bod yn glir o'r cychwyn am yr hyn maen nhw ei eisiau a beth yw eu targed nhw, dim ond ceisio diogelu a chuddio mae'r Torïaid oherwydd does ganddyn nhw ddim syniad beth maen nhw ei eisiau. Mae'n bwysig ein bod yn ymdrin â'r mater hwn. Mae Mick Antoniw wedi dweud hefyd y bydd yfory yn gwestiwn diddorol arall pan ddaw'r ddadl yn ôl at y blaid Dorïaidd, 'A ydych chi'n derbyn pleidlais ystyrlon neu beidio?' Mae'n anhrefn yno; mae'n anhrefn llwyr ac ni sy'n talu'r pris.

Mae ffordd bell i fynd yn y negodiadau hyn, mae llawer o waith i'w wneud ac i ddyfynnu rhywun enwog, Michel Barnier, oherwydd rydym ni i gyd yn siarad amdano, 'Mae'r cloc yn tician', a dydy'r diffyg sgiliau negodi ddim yn ein helpu o gwbl. Mae angen cyfaddawdu a phragmatiaeth ac, yn anochel, bydd y naill ochr a'r llall yn gorfod ildio mewn rhai meysydd—dyna ystyr negodi. Eu gwaith nhw yw dod i gytundeb y cytunir arno sy'n diogelu swyddi ac yn darparu diogelwch i genedlaethau'r dyfodol yn y DU a'r UE, ac rwy'n eilio: bod angen i'r ddwy ochr ei ystyried.

Llywydd, rwyf wedi dweud yn aml bod pobl Prydain, ar 23 Mehefin 2016, wedi pleidleisio i ymadael â'r UE; ni wnaethon nhw bleidleisio i ymadael ag Ewrop. Roedd y cwestiwn y gofynnwyd iddyn nhw yn ymwneud â'r UE. Yn sicr, ni wnaethon nhw bleidleisio i'n gweld ni dan anfantais oherwydd bod yr elît gwleidyddol yn Llundain wedi methu â negodi bargen dda.