Cysylltiadau Band Eang i Adeiladau Newydd

2. Cwestiynau i Arweinydd y Tŷ a’r Prif Chwip – Senedd Cymru ar 20 Mehefin 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Mick Antoniw Mick Antoniw Labour

7. A wnaiff Ysgrifennydd y Cabinet ddatganiad am ddarparu cysylltiadau band eang i adeiladau newydd? OAQ52350

Photo of Julie James Julie James Labour 2:58, 20 Mehefin 2018

(Cyfieithwyd)

Gwnaf. Mae cytundebau newydd ar waith rhwng darparwyr cysylltedd ac adeiladwyr tai a fydd yn eu galluogi i ddarparu gwasanaeth ffeibr cyflym iawn yn llawn o'r cychwyn. Rydym yn monitro cynnydd, a byddwn yn nodi a fydd angen inni roi unrhyw fesurau pellach ar waith.

Photo of Mick Antoniw Mick Antoniw Labour 2:59, 20 Mehefin 2018

(Cyfieithwyd)

Wel, diolch i chi am yr ateb hwnnw. Rwyf wedi crybwyll mater Dyffryn y Coed wrthych yn y gorffennol, sef ystâd newydd ym Mhentre'r Eglwys yn fy etholaeth. Ymddengys mai dyma'r broblem: cysylltiad copr yn unig sydd ganddynt er bod gan ran gynharach o'r ystâd gysylltiad ffeibr mewn gwirionedd; mae llawer o bobl sy'n byw yno angen band eang cyflym iawn oherwydd eu gwaith. Ymddengys mai'r broblem yw bod cais cynllunio wedi'i wneud saith neu wyth mlynedd yn ôl, a rhoddwyd caniatâd a dyna oedd diwedd y mater. Mater i BT wedyn yw penderfynu beth y maent am ei gysylltu, beth y credant sy'n briodol, a bellach mae'n golygu bod yn rhaid i breswylwyr berswadio BT i dalu amdano neu wneud cais am grantiau a dilyn proses fiwrocrataidd er mwyn cael y band eang cyflymder uwch y maent ei angen. Mae'n ymddangos i mi y dylid darparu'r cyflymder uchaf sydd ar gael yn rhesymol ac y dylai hynny ddigwydd fel mater o drefn. Ond ymddengys bod y system yn chwalu gan nad oes unrhyw rwymedigaeth ar yr awdurdod lleol na BT, ac mae'r datblygwr tai, yn amlwg, rywle ynghanol hynny i gyd. Beth y gellir ei wneud i sicrhau, lle mae'r datblygiadau newydd hyn yn digwydd, fod yna lefelau priodol o fand eang yn cael eu darparu mewn gwirionedd; fod rhwymedigaeth ar y darparwyr, fod y system yn gweithio i sicrhau bod hynny'n digwydd?

Photo of Julie James Julie James Labour 3:00, 20 Mehefin 2018

(Cyfieithwyd)

Ie. Mae'n broblem sylfaenol a gwleidyddol gyda g fach oherwydd mae'r gwasanaeth hwn yn seilwaith, ond mae Llywodraeth y DU yn parhau i'w ystyried yn gynnyrch moethus y gallwch ei brynu os hoffech ei gael, a dyna'r anhawster sylfaenol. Felly, nid yw'n cael ei drin fel seilwaith, na gwasanaeth cyhoeddus y mae pobl ei angen, caiff ei drin fel rhywbeth dymunol yn hytrach nag angenrheidiol, ac yn amlwg nid dyna ydyw.

Mae'r pennaeth cynllunio wedi ysgrifennu at awdurdodau lleol yn ddiweddar i'w hatgoffa y gallant gynnwys rhwymedigaethau cynllunio ar gyfer adeiladau newydd. Roedd gennym gytundeb â rhai o'r darparwyr mawr i wneud hynny, ac fel y dywedais, rydym yn monitro hynny, ond os ydych yn ymwybodol o ystadau penodol a adeiladwyd rhwng yr ardal ymyrraeth a nawr, byddwn yn ceisio cynnwys y rheini yn y caffaeliadau newydd neu gael hyd i atebion pwrpasol ar gyfer yr ystadau hynny. Felly, mae'n werth i mi gael sgwrs â chi, neu gyda fy swyddogion, i weld a allwn ddod o hyd i ateb pwrpasol ar gyfer y broblem benodol honno. Ond yn y bôn, mae'r mater yn ymwneud â sut rydych yn ystyried y gwasanaeth penodol hwn yn wleidyddol, ac rwyf o'r farn, yn y bôn, y dylai fod yn seilwaith.