Part of the debate – Senedd Cymru am 4:54 pm ar 20 Mehefin 2018.
Rwy'n cytuno'n llwyr fod y dechnoleg i edrych ar, nid yn unig yr hydrogen ond ailgylchu rhai o'r nwyon gwastraff a ryddheir, a'r allyriadau o ganlyniad i hynny, a sut y gallwch ddal carbon ar y staciau a'r pethau hynny—dyma dechnolegau yr ydym yn eu datblygu ac mae angen inni adeiladu arnynt. Mae angen inni annog pobl fel Tata i fuddsoddi yn y gwaith ymchwil hwnnw hefyd, felly rwy'n cytuno'n llwyr â chi ar hynny.
Yn yr amser sy'n weddill, hoffwn ganolbwyntio hefyd ar allyriadau cyfreithiol, oherwydd yn amlwg mae gennym broblem. Roedd yr M4 ym Mhort Talbot yn un o'r ardaloedd a welodd ostwng y terfyn cyflymder i 50 mya, ac rwy'n cwestiynu'r darn o ffordd, a buaswn wrth fy modd yn cael gwybod lle y cymerwyd y mesuriadau a sut y gwnaed y mesuriadau, oherwydd os ydych yn gyfarwydd â Phort Talbot, mae'r M4 yn gweithio ei ffordd drwy'r lle ac mae'r darn o ffordd lle y gosodwyd y terfyn cyflymder yn yr awyr agored mewn gwirionedd, mae uwchlaw afon Nedd a bydd yn gwasgaru'n rhwydd. Mae'r darn lle na chafodd ei osod yn dynn yn erbyn mynyddoedd ac yn sownd rhwng yr arfordir a'r mynyddoedd a lle byddech yn disgwyl mesuriadau uwch o lygredd i gael eu cofnodi mewn gwirionedd. Felly, mae yna rai cwestiynau'n codi ynglŷn â hynny, ac mae gennym y rheilffordd yn mynd drwy'r lle hefyd. Peidiwch ag anwybyddu rheilffyrdd.
Pan fydd pobl yn sôn am ateb fel y metro, cofiwch nad yw'r metro yn mynd i'r gorllewin o Ben-y-bont ar Ogwr. Mewn gwirionedd, nid yw'n mynd i mewn i Ben-y-bont ar Ogwr hyd yn oed; efallai ei fod yn mynd i mewn rhywfaint i Faesteg ond nid i Ben-y-bont ar Ogwr. Felly, os ydym yn sôn am atebion, mae angen inni edrych ar atebion ar gyfer Cymoedd heb reilffyrdd, Cymoedd â thrafnidiaeth gyfyngedig lle y caiff pobl eu gorfodi i ddefnyddio'u ceir. Ac os ydym hefyd yn ystyried ffyrdd o gael llif gwell ar draffyrdd, roedd cyffordd 41—efallai y bydd Dai Lloyd yn cofio hyn; bydd Suzy'n cofio—roedd cyffordd 41 yn ceisio bod yn ateb er mwyn cael traffig i lifo'n haws, ac yna roedd y stryd gyda'r llygredd gwaethaf, sydd yng Nghaerffili—byddai gennyf bedair neu bum stryd a fyddai wedi curo hynny'n hawdd oherwydd yr holl dagfeydd a grëwyd. Felly, pan fyddwch yn edrych ar atebion, edrychwch ar yr ateb eang; peidiwch ag edrych yn unig ar ateb syml i un broblem, oherwydd rydych yn creu mwy o broblemau.
Felly, mae llygredd aer yn rhywbeth sy'n rhaid inni roi sylw iddo. Rwy'n croesawu'r gronfa ansawdd aer gwerth £20 miliwn. Rwyf o ddifrif am weld sut y bydd honno'n gweithio. Rwyf o ddifrif eisiau gweld sut y bydd y cynllun gweithredu ym Mhort Talbot yn arbennig yn gweithio, oherwydd er ei fod i lawr i 9.6 bellach, mae'n dal i fod problem inni fynd i'r afael â hi, a bydd trigolion Port Talbot yn dweud wrthych yn glir fod angen inni roi sylw iddi.
Felly, os gwelwch yn dda, a allwch fy sicrhau bod y cynllun gweithredu sy'n cael ei roi ar waith yn mynd i fynd i'r afael â'r ddwy agwedd ar lygredd, nid cerbydau'n unig, ac y bydd hefyd yn edrych ar sut y gallwn sicrhau y gallwn fyw gydag economi a llygredd ar yr un pryd.