Diolch, Llywydd. Ddoe, gwnaethpwyd datganiad yn Nhŷ'r Cyffredin gan Ysgrifennydd Gwladol y DU dros Fusnes, Ynni a Strategaeth Ddiwydiannol, Greg Clark, ar brosiect arfaethedig morlyn llanw Bae Abertawe.

Gwnaeth Llywodraeth y DU hi yn glir y, byddai'n anghyfrifol i ymrwymo mewn contract gyda'r darparwr gan nad  oedd y cynnig wedi dangos y gallai fod yn cynrychioli gwerth am arian.

Mae Llywodraeth y DU wedi dod i'r casgliad na ddylid rhoi cyllid cyhoeddus i'r prosiect. Mae'r penderfyniad hwn gan Lywodraeth y DU i beidio â chefnogi morlyn llanw Bae Abertawe yn hynod o siomedig ac yn ergyd arall i Abertawe yn dilyn penderfyniad Llywodraeth y DU i beidio â thrydaneiddio prif reilffordd y Great Western i Abertawe. Er gwaethaf ein cynnig diffuant i helpu Llywodraeth y DU i sicrhau bod y cynnig hwn yn gweithio, y maen nhw'n gadael i'r cyfle pwysig hwn fynd drwy eu dwylo. Wrth wneud hynny, maen nhw wedi siomi pobl Cymru yn fawr.

Mae'r cyhoeddiad hwn yn dangos, unwaith eto, bod Llywodraeth y DU yn gwneud penderfyniadau polisi ynni ar gyfer Cymru yn seiliedig ar flaenoriaethau ynni Lloegr yn hytrach nag adlewyrchu'r cyfleoedd yma yng Nghymru. Mae gennym ni adnoddau sylweddol ar gyfer ynni cynaliadwy yng Nghymru, nad ydyn nhw ar gael yn Lloegr, y bydd yn rhaid inni eu harneisio os ydym am gyrraedd ein targedau datgarboneiddio yn rhan o'n rhwymedigaethau DU ehangach. Mae Llywodraeth y DU wedi methu â chydnabod y bydd cymysgedd ynni Cymru yn wahanol i'r un yn Lloegr.

Rydym wedi galw ar Lywodraeth y DU i ymateb i adolygiad Hendry o forlynnoedd llanw ar sawl achlysur. Hyd yn oed nawr maen nhw wedi methu â rhoi ateb digonol i'r argymhellion pwysig a wnaed ganddo. Mae Llywodraeth Cymru yn glir: penderfyniad polisi y DU yw'r penderfyniad i gefnogi morlynnoedd llanw ai peidio. Mae ganddyn nhw'r gallu a'r gefnogaeth ariannol i ysgwyddo'r risg ym meysydd technoleg newydd a datblygol nad oes gan Lywodraethau llai eraill ledled y DU o gwbl.

O'r diwrnod cyntaf un, roedd Llywodraeth Cymru yn cydnabod posibiliadau gweddnewidiol prosiect morlyn llanw Bae Abertawe ac fe wnaethom ni gynnig cyllid sylweddol i Lywodraeth y DU i helpu i wireddu'r prosiect. Yn anffodus, mae diffyg gweledigaeth a diffyg llwyr o ran uchelgais Llywodraeth y DU wedi lladd y prosiect hwn—prosiect a allai fod wedi rhoi Cymru a'r DU mewn sefyllfa o fod yn arwain y byd mewn diwydiant newydd byd-eang. Rydym ni wedi dweud yn gyson bod Llywodraeth Cymru yn fwy na pharod i weithio yn agos â Llywodraeth y DU a'r gweinyddiaethau eraill ledled y DU i ddatblygu diwydiant  ynni'r môr llewyrchus yn y DU.

Nid oes gennym ni unrhyw amheuaeth ynglŷn â'r posibiliadau y mae ynni morol yn eu cyflwyno i Gymru, nid yn unig o safbwynt polisi ynni a datgarboneiddio, ond hefyd o safbwynt budd cymdeithasol ac economaidd hefyd. Yn wir, mae ynni morol yn cynnig posibiliadau enfawr i'r DU gyfan o ran datblygu gwybodaeth, technoleg a datblygiadau cyflenwad gadwyn, a fyddai o werth i fasnach ryngwladol yn y dyfodol.

Rydym wedi bod o'r farn honno am flynyddoedd lawer, a dyna pam yr ydym ni wedi blaenoriaethu twf diwydiant ynni llewyrchus fel arf allweddol ar gyfer datblygiad economaidd. Mae gan Gymru hanes rhagorol o gefnogi ynni morol. Buddsoddwyd dros €100 miliwn o gyllid gan yr UE, ynghyd â chefnogaeth ddomestig, a pharheir i fuddsoddi drwy Lywodraeth Cymru ar gyfer cefnogi prosiectau tonnau a ffrwd llanw. Mae cyllid gan yr UE yn cefnogi parth arddangos ffrwd llanw Morlais gorllewin Ynys Môn, parth arddangos tonnau de sir Benfro, yn ogystal â datblygwyr tonnau a ffrwd llanw. Rydym hefyd wedi cefnogi Ynni Morol Cymru sy'n datblygu ardal brofi ynni morol yn nyfrffordd Aberdaugleddau. Mae sir Benfro ac Ynys Môn yn dod yn ganolfannau ar gyfer datblygiadau tonnau a ffrwd llanw, ond bydd datblygiad pellach yn dibynnu ar gymorth refeniw gan Lywodraeth y DU.

Bydd datblygwyr morol, sydd â chynlluniau uchelgeisiol i ddefnyddio eu dyfeisiau yn nyfroedd Cymru, yn ystyried y cyhoeddiad hwn fel Llywodraeth y DU, yn anffodus, yn cau'r drws ar y diwydiant. Mae rhai eisoes yn ystyried torri ar eu cynlluniau yng Nghymru. Rwy'n galw felly ar Lywodraeth y DU i ailystyried ei chymorth hirdymor i'r diwydiant morol.

Bydd fy nghyd-Aelod, Ysgrifennydd y Cabinet dros Ynni, Cynllunio a Materion Gwledig yn ysgrifennu at yr Ysgrifennydd busnes ac ynni, Greg Clark, i bwysleisio pwysigrwydd cefnogi sector ynni adnewyddadwy yng Nghymru. Rydym eisoes wedi pwysleisio pwysigrwydd ariannu'r technolegau mwyaf fforddiadwy, fel gwynt ar y tir, i gadw costau cyffredinol cymorth yn isel.

Mae gan Lywodraeth Cymru ymrwymiad hirsefydlog i'r sector ynni adnewyddadwy a byddwn yn gofyn barn y diwydiant a'r cyrff priodol drwy uwchgynhadledd ynni i ddeall yn well sut y mae momentwm, yn enwedig ym maes ynni morol, am gael ei gynnal dros y misoedd a'r blynyddoedd nesaf.

Yng ngoleuni'r penderfyniad siomedig hwn, rydym yn gweithio'n agos gydag arweinyddion yn y rhanbarth i asesu'r goblygiadau economaidd ehangach yn well ac i ystyried pa gamau y gellir eu cymryd yn rhesymol. Rwyf eisoes wedi cynnal trafodaethau gydag arweinydd Cyngor Abertawe am brosiectau eraill a allai gefnogi datblygiad economaidd yn yr ardal, a byddwn yn cael rhagor o drafodaethau o'r fath gydag arweinyddion yn yr ardal yn ystod y misoedd nesaf.

Bydd fy nghydweithwyr a minnau yn hysbysu Aelodau am gynnydd yn hyn o beth a byddwn yn pwyso hefyd ar Weinidogion y DU o ran y canlyniadau.