4. Datganiad gan Ysgrifennydd y Cabinet dros yr Economi a Thrafnidiaeth: Morlyn Llanw Bae Abertawe

Part of the debate – Senedd Cymru am 2:57 pm ar 26 Mehefin 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Ken Skates Ken Skates Labour 2:57, 26 Mehefin 2018

(Cyfieithwyd)

A gaf i ddiolch i'r Aelod am ei gyfraniad, y pwyntiau a gododd, a'r cynddaredd amlwg y mae wedi ei drosglwyddo o Fae Abertawe? Credaf mai Shakespeare a ddywedodd rhywbeth tebyg i "could not wield the words to matter"  ac ar y foment hon rwyf i o'r farn nad oes gan bobl eiriau i fynegi eu dicter, eu rhwystredigaeth, eu siomiant gyda Llywodraeth y DU am fod mor gibddall o ran ynni morol.

Fel y dywedais yn gynharach, yr hyn yr oeddem yn dymuno ei weld yn digwydd drwy'r prosiect braenaru hwn oedd creu diwydiant cwbl newydd y gallai Cymru arwain y byd ynddo— diwydiant cwbl newydd gydag eiddo deallusol anferth yn eiddo i gwmnïau o Gymru. Byddai hynny wedi creu swyddi a chyfleoedd nid yn unig ym Mae Abertawe, ond yn y lleoliadau eraill lle y cynigiwyd cael morlynnoedd llanw. Gallai fod wedi arwain at gynnydd enfawr yn y cyfleoedd o ran yr economi ymwelwyr hefyd. Ond nid dyma ei diwedd hi eto. Gwnaethom gynnig o £200 miliwn i wireddu'r prosiect hwn. Yr hyn y bwriadwn ei wneud yw cynnal uwchgynhadledd ynni morol yn Abertawe cyn gynted â phosibl, gyda rhanddeiliaid allweddol, ac arweinyddion diwydiannol, i drafod sut y gallwn gynnal y momentwm yr ydym wedi'i adeiladu o ran ynni morol yn y blynyddoedd diwethaf, sut y gallem ni o bosib ddefnyddio'r £200 miliwn yr ydym wedi'i roi ar gael ar gyfer y prosiect penodol hwn, sut y gallwn edrych ar gynigion eraill—gobeithio erbyn hynny y bydd gennym ni rai manylion am y dewisiadau eraill—sut y gallem ni o bosib ddefnyddio'r cynigion eraill hynny er budd Bae Abertawe ac, yn wir, gweddill Cymru, a sut y gallwn ni adeiladu gyda'n gilydd ar fuddsoddiadau Llywodraeth Cymru hyd yn hyn i sicrhau bod Cymru yn cadw ei safle fel arweinydd byd-eang o ran ynni morol. Oherwydd mae arnaf ofn, Llywydd, os nad yw Llywodraeth Cymru yn cymryd y camau hyn er mwyn y bobl, gyda'r bobl, ac ar ran pobl Bae Abertawe, y byddwn yn y pen draw yn gweld Ffrainc yn cymryd perchnogaeth o'r prosiect hwn ac yn arwain y ffordd yn fyd-eang. Mae'n gyfle unigryw y gellid ei roi i Ffrainc o ganlyniad i Lywodraeth y DU yn gwneud y penderfyniad hwn.

Felly, ni fyddwn yn troi cefn ar y sector. I'r gwrthwyneb; byddwn ni'n edrych ar sut y gallwn adeiladu ar y prosiectau hynny yn ne Sir Benfro, yn Aberdaugleddau a hefyd ar Ynys Môn, a byddwn ni'n edrych ar sut y gallwn ni ddal ati i adeiladu'r cryfder a'r galluoedd, galluoedd ymchwil, o fewn y sector hefyd.

Mae'n rhaid i mi ddweud, cyffyrddodd yr Aelod â phwynt hollbwysig annibyniaeth ynni a diogelwch ynni, sydd mor bwysig i economi ffyniannus. Llwyddodd yr Unol Daleithiau i sicrhau annibyniaeth ynni drwy eu camau gweithredu ar ffracio. Rydym ni yn Llywodraeth Lafur Cymru wedi ymrwymo'n llwyr i sicrhau cymaint o annibyniaeth ynni â phosibl o ffynonellau adnewyddadwy. Rydym yn parhau yn gwbl ymrwymedig i'r achos hwnnw a byddwn yn archwilio pob llwybr i sicrhau twf gwyrddach, gwell o ran cynhyrchu ynni. Rydym yn benderfynol i sicrhau bod cyfleoedd tecach i ddatblygiad economaidd yn cael eu trosglwyddo ledled y rhanbarthau. Rwy'n ymwybodol iawn o'r rhwystredigaeth sy'n bodoli ym Mae Abertawe ac mewn mannau eraill yng Nghymru o ran anghydraddoldeb rhanbarthol. Dyna holl bwynt y cynllun gweithredu economaidd newydd—datrys anghydraddoldebau ledled Cymru a gwneud yn siŵr bod y rhanbarthau hynny sy'n teimlo ar y cyrion ar hyn o bryd yn teimlo eu bod wedi'u calonogi a'u grymuso i fod mor gryf ag y gallan nhw fod, ar sail eu galluoedd presennol. Ac, o fewn rhanbarth Bae Abertawe, gwyddom fod un o'r cryfderau mwyaf sydd ganddyn nhw yn eu meddiant ar hyn o bryd yn ymwneud ag ynni morol a byddwn yn cefnogi'r rhanbarth hwnnw ar bob cam o'r daith.