Part of the debate – Senedd Cymru am 6:07 pm ar 26 Mehefin 2018.
Yn gyntaf oll, a gaf i gysylltu fy hun, a Phlaid Cymru â'r sylwadau a wnaed gan y Gweinidog ynghylch Martin Bishop? Bydd colled mawr ar ei ôl yn ystod y Sioe Frenhinol, lle'r oedd yn wyneb cyfarwydd iawn ac roedd yn barod bob amser i drafod coetiroedd a'r amgylchedd yng Nghymru.
A gaf i droi at ddatganiad y Gweinidog? Yn gyntaf oll, wrth gwrs, i ailadrodd bod creu coetir o'r math cywir ac yn y lle cywir yn arf defnyddiol iawn wrth ymladd newid yn yr hinsawdd—mae'n glanhau'r aer, mae'n amddiffyn rhag llifogydd, mae'n cynnig cysgod mewn amgylcheddau trefol, mae'n gwella bioamrywiaeth ac mae'n fuddiol i'r economi ac i'n hiechyd a lles. Gyda'r holl fuddion hynny y mae coetir yn eu cynnig, mae'n drueni mawr mai dim ond tua hanner y coetir a ddylai fod yng Nghymru sydd gennym o ran hunangynhaliaeth mewn coed, ond hefyd o ran ateb yr heriau hynny a ddaw yn sgil newid yn yr hinsawdd ac allyriadau. Mae ein coetir, sy'n cwmpasu tua 15 y cant o arwynebedd y tir, yn llawer llai na'r cyfartaledd Ewropeaidd o 37 y cant, a gallem yn sicr ddyblu nifer y coetiroedd sydd gennym yng Nghymru.
Yr hyn sydd heb ei grybwyll hyd yn hyn yn y datganiad hwn a'r cwestiynau, yw targed gwirioneddol. Ond, wrth edrych ar y strategaeth newydd a gyhoeddwyd heddiw, ymddengys bod y targed ar gyfer Llywodraeth Cymru yn parhau i fod yn 2,000 o hectarau'r flwyddyn o goetir newydd o 2022 i 2030 a thu hwnt, ond mae'r strategaeth yn cydnabod na fydd hynny'n ddigonol i fodloni ein rhwymedigaethau cyfreithiol i ostwng allyriadau 80 y cant erbyn 2050. Felly, mae gennym darged hyd at 2030 nad yw'n ddigonol i fodloni ein rhwymedigaethau tymor hir, hefyd mae gennym y budd ardderchog hwn o greu coetiroedd sydd hefyd ar goll ac mae gennym y realiti, a nodwyd gan y Pwyllgor ar y newid yn yr hinsawdd, fod y Llywodraeth wedi cyflawni dim ond 10 y cant o'r targed i greu coetir hyd yn hyn. Felly, a all y Gweinidog nodi a chadarnhau beth yw'r targedau ar gyfer y degawd nesaf a sut y mae hi'n bwriadu adeiladu ar y rheini ar ôl derbyn yn y strategaeth na fyddant yn ddigonol, yn wir, i fodloni ein rhwymedigaethau ynghylch newid yn yr hinsawdd? Mae'r strategaeth yn dweud mai ychydig sydd wedi newid mewn 30 mlynedd, a dyna'r gwir.
A all hi hefyd ddweud a yw hi wedi cael cyfle i adolygu datganiad drafft 'Polisi Cynllunio Cymru', a oedd fel petai'n gwanhau diogelwch coetiroedd hynafol yn benodol, ac rwy'n gwybod bod hyd wedi cael ei godi gan nifer o Aelodau yma yn y Cynulliad, a dywedodd y Llywodraeth, fel y cofiaf, y byddai'n edrych eto ar ddatganiad drafft 'Polisi Cynllunio Cymru' i wneud yn siŵr nad oedd unrhyw arwydd o wanhau diogelwch coetiroedd hynafol. Felly, a all hi sicrhau'r Cynulliad na fyddai unrhyw wanhau yn digwydd?
Ac yn olaf, a all hi ddweud wrthym ni sut y byddai hi'n bwriadu sicrhau y bydd y 40 y cant o'r coetiroedd presennol, sydd, yn ôl yr 'Adroddiad ar Sefyllfa Adnoddau Naturiol', heb lawer o reolaeth neu ddim o gwbl ar hyn o bryd, yn cael eu rheoli yn y dyfodol? Ai tasg ar gyfer Cyfoeth Naturiol Cymru yw hyn? A fydd y cyfrifoldeb ar ysgwyddau perchnogion preifat? Neu a gawn ni gynllun rheoli coetir a fydd yn fwy cynhwysfawr a chefnogol yng Nghymru wrth i ni gynyddu ein hunangynhaliaeth o ran pren, i gefnogi ein diwydiannau ein hunain a hefyd i leihau mewnforion a lleihau costau economaidd ac amgylcheddol mewnforio, wrth inni ddechrau ehangu coetiroedd, rhywbeth rwy'n credu y byddem ni i gyd yn hoffi ei weld fel rhan o'n hymateb i'r newid yn yr hinsawdd a'r amgylchedd?