Rwy'n falch iawn o wneud cyfraniad byr yn y ddadl hon. Fel y nododd David Rowlands, cyflwynwyd y ddeiseb 'Gwnewch y MTAN yn gyfraith' gan un o fy etholwyr, Dr John Cox, ac rwyf wedi gweithio'n agos gydag ef ar y ddeiseb honno ac wedi rhoi tystiolaeth i'r Pwyllgor Deisebau ym mis Mai 2013. Fel y dywedodd David Rowlands, cyflwynwyd y ddeiseb wedi i gyngor Torfaen wrthod y cais ar gyfer cloddio glo brig yn y Farteg. Roedd y cais hwnnw ar gyfer cloddio ychydig fetrau'n unig o gartrefi trigolion ac ysgol gynradd leol.

Rwy'n credu'n bendant fod cyngor Torfaen wedi gwneud y peth iawn. Fe wnaethant edrych ar y MTAN a gweld fod clustogfa yno, ac ar sail honno, gwrthodwyd y cais. Gallai awdurdod lleol wynebu risg drwy wrthod cais gan fod posibilrwydd bob amser o apêl ac awdurdodau lleol prin o arian yn gorfod ysgwyddo costau pe baent yn colli'r apêl. Fodd bynnag, fe wnaeth Cyngor Torfaen y peth iawn yn gwrthod, ond yn anffodus, apeliodd y datblygwyr a chynhaliwyd ymchwiliad cynllunio llawn.

Ar y pwynt hwnnw, roedd hi'n ymddangos bod yr arolygydd cynllunio wedi diystyru'r canllawiau yn y polisi MTAN ynglŷn â'r glustogfa ac wedi argymell cymeradwyo'r cais. Felly, aeth yn gwbl groes i bolisi Llywodraeth Cymru, a pholisi a gytunwyd yn unfrydol gan y Cynulliad hwn. A dyna a arweiniodd at y ddeiseb hon, mewn gwirionedd, oherwydd nid oeddem yn credu y dylid cael diffyg cydlyniad o'r fath rhwng polisi Llywodraeth Cymru, polisi y Cynulliad, a'r hyn sy'n digwydd ar lawr gwlad.

Rwy'n falch ein bod yn trafod yr adroddiad hwn heddiw, ac rwy'n mawr obeithio bod David Rowlands yn iawn i edrych ymlaen at glywed beth sydd gan Ysgrifennydd y Cabinet i'w ddweud, a gobeithiaf na fyddwn yn gweld ceisiadau glo brig newydd. Ond nid wyf yn hollol glir o'r adroddiad hwn sut y mae hyn yn mynd i ddiogelu cymunedau wrth symud ymlaen rhag yr un math o beth ag a ddigwyddodd yn y Farteg. Mae angen inni gael rhywfaint o sicrwydd, lle mae polisi ar waith, fod arolygwyr cynllunio yn mynd i'w ddilyn.

Diolch i David Rowlands am ei eiriau caredig i mi, ond roeddwn am fynegi pryderon am y cyfnod hir iawn o amser y mae wedi cymryd i'r ddeiseb hon ddwyn ffrwyth yma. Mae wedi cymryd pum mlynedd, a chredaf fod yn rhaid i ni gydnabod pan fydd dinasyddion neu gymunedau yn troi at y Pwyllgor Deisebau, maent yn gwneud hynny oherwydd eu bod angen ein help a'n cymorth gyda phroblem yn y fan a'r lle, mewn gwirionedd. Credaf ei bod yn ddyletswydd ar bob un ohonom i geisio ymateb i'r pryderon hynny mor amserol â phosibl. Nid wyf yn gwybod pam y mae wedi cymryd cymaint o amser i hyn ddod yn ddadl heddiw, ond credaf fod angen inni edrych ar hynny, gan nad oes unrhyw ddiben cael Pwyllgor Deisebau os na allwn ymateb mewn modd amserol ac effeithiol i bryderon dinasyddion Cymru.

Edrychaf ymlaen at glywed sicrwydd Ysgrifennydd y Cabinet na fydd cymunedau eraill yng Nghymru—a gobeithio, yn sicr, fy nghymuned i'n arbennig—byth yn cael eu rhoi yn y sefyllfa y cafodd trigolion y Farteg a chyngor Torfaen eu rhoi ynddi rai blynyddoedd yn ôl.

Cyn i mi orffen, hoffwn gofnodi fy niolch mawr iawn i Carl Sargeant a oedd â digon o synnwyr, diolch byth, i wrthod y cais yn groes i argymhelliad yr Arolygiaeth Gynllunio. Felly, diolch yn fawr iawn oddi wrthyf fi a phreswylwyr y Farteg i Carl Sargeant. Diolch.