Part of the debate – Senedd Cymru am 5:32 pm ar 27 Mehefin 2018.
Diolch, Ddirprwy Lywydd. Rwy'n croesawu'n fawr y cyfle i drafod y pwnc pwysig hwn heddiw, a diolch i Simon Thomas am gyflwyno'r adroddiad hwn. Hefyd, hoffwn ailadrodd yr hyn a ddywedodd Russell George; credaf fod hwn yn ddefnydd campus o gyllidebau ymchwil. Mae'n adroddiad ymchwil gwych ac rwy'n ei groesawu'n fawr iawn. Credaf ei bod yn deg dweud bod y dyfodol, mewn llawer o ffyrdd, yn perthyn i'r meddyliau agored, yn hytrach na'r rhai caeedig; y rhai sy'n agored i syniadau newydd; y rhai sy'n agored i her; y rhai sy'n agored i dechnoleg newydd; ac yn hollbwysig, y rhai sy'n agored i newid.
Fel y dywedodd Simon, rwy'n credu bod angen inni edrych ar rôl hydrogen yn y broses o ddatgarboneiddio trafnidiaeth o fewn cyd-destun ehangach ac integredig y rôl sydd gan hynny i'w chwarae yn datgarboneiddio ein heconomi gyfan, a'n cymunedau o dan Ddeddf yr Amgylchedd (Cymru) 2016. Wrth ddatblygu'r ymrwymiadau o dan Ddeddf yr amgylchedd, byddwn yn lansio ymgynghoriad fis nesaf ar ein llwybrau datgarboneiddio hyd at 2030 a thu hwnt, a byddwn yn gofyn am farn ar y camau gweithredu y dylid eu blaenoriaethau ar gyfer Cymru.
Gan mai 5 y cant yn unig o hydrogen sy'n wyrdd ar hyn o bryd, mae angen inni sicrhau, wrth symud tuag at hydrogen, nad ydym drwy amryfusedd yn cyfyngu ar ein gallu i ddatgarboneiddio, a chredaf fod hyn yn rhywbeth y mae pawb yn ei gydnabod. Felly, er mwyn gwneud hyn, mae Llywodraeth Cymru yn ystyried sut y gallwn gynhyrchu hydrogen gan ddefnyddio cynhyrchiant ynni adnewyddadwy dros ben ochr yn ochr â defnyddio dal a storio carbon ar gyfer datgarboneiddio trafnidiaeth, ochr yn ochr â gwres, diwydiant a phŵer.
Rydym yn canolbwyntio ar ganlyniadau penodol yn ein hymrwymiad i symud tuag at sector trafnidiaeth di-garbon yng Nghymru. Fodd bynnag, rydym yn parhau i fod yn niwtral ynghylch rôl gwahanol danwyddau a thechnolegau ar gyfer cyflawni'r nod hwn, gan gynnwys rôl hydrogen. Mae'r duedd bresennol tuag at gerbydau trydan a hybrid, ond ceir diddordeb cynyddol mewn hydrogen a gyriant celloedd tanwydd hydrogen, ac rydym eisoes yn eu cefnogi.
Mae'r cymorth gwerth £2 filiwn i Riversimple yn arwydd o'n cefnogaeth i'r newid i economi a sector trafnidiaeth carbon isel. Ariannwyd y prosiect uchelgeisiol ac ysbrydoledig hwn gennym ar adeg pan oedd llawer o'r farn ei fod yn annhebygol iawn o ddod yn fusnes hyfyw, ac rydym bellach yn helpu Cyngor Sir Fynwy i archwilio cyfleoedd i adeiladu ar y treial hydrogen Riversimple sy'n digwydd yn eu hardal mewn perthynas â thanwyddau cynaliadwy a symudedd doethach. Mae'n waith hynod o gyffrous, yn enwedig o ystyried ei fod mewn amgylchedd gwledig. Mae ein rhaglen Sêr Cymru yn ariannu ymchwil ym Mhrifysgol Abertawe i danwydd hydrogen ar gyfer cerbydau ac ym Mhrifysgol Caerdydd, sy'n ymchwilio i dechnoleg ar gyfer cynhyrchu hydrogen gwyrdd.
Mae ein buddsoddiad o £5 biliwn yn y gwasanaeth rheilffyrdd newydd ar gyfer Cymru yn cynnwys ymrwymiad mawr i ddatgarboneiddio. Ystyriwyd yr opsiwn o dechnoleg hydrogen yn llawn gyda'r rhai a gynigiodd am wasanaeth rheilffordd Cymru a'r gororau yn ystod yr ymarfer caffael, a byddwn yn parhau i edrych am arloesedd ar y rhwydwaith yn y dyfodol. Ein nod, fel yr amlinellwyd yn—[Torri ar draws.] Ie, wrth gwrs, iawn.