Ysgrifennydd y Cabinet, gwn fod pob un ohonom eisiau gweld y canlyniad gorau posibl mewn perthynas ag iechyd meddwl plant a phobl ifanc, ond rhaid eich bod yn teimlo'r siom amlwg gan yr Aelodau ar draws y Siambr hon ynglŷn ag ymateb y Llywodraeth i'r adroddiad hwn. Gwyddom am y problemau, gwyddom am yr atebion, ond mae Llywodraeth Cymru yn ymddangos yn amharod i weithredu.

Ni fydd derbyn syniadau mewn egwyddor yn arwain at weithredu, ac mae angen gweithredu. Mae pob arbenigwr yn cytuno bod angen i Lywodraeth Cymru weithredu i sicrhau bod gan y byrddau partneriaeth rhanbarthol fecanwaith i ganolbwyntio ar blant a phobl ifanc. Rhaid iddynt hefyd ei gwneud yn ofynnol i bob rhanbarth sicrhau bod CAMHS a gwasanaethau gofal cymdeithasol yn darparu gwasanaeth integredig i blant ag anghenion emosiynol, ymddygiadol ac iechyd meddwl. Mae angen dull ysgol gyfan, wedi'i fapio a'i arwain ar y cyd gan iechyd, addysg a gofal cymdeithasol i arwain ysgolion, a bydd hyn yn sicrhau y bydd y cymorth a ddylai fod ar gael i blant a phobl ifanc yn sylfaen i wasanaeth iechyd emosiynol ac iechyd meddwl teg ar gyfer pobl ifanc a phlant yn y wlad hon.

Ysgrifennydd Cabinet, atebion polisi technegol yw'r rhain. Mae acronymau a jargon yn gwneud inni deimlo ein bod wedi'n datgysylltu oddi wrth yr effeithiau go iawn y mae darpariaeth gwasanaeth iechyd meddwl gwael yn arwain atynt. Os oes unrhyw un yn adnabod unrhyw athrawon, mae iechyd meddwl pobl ifanc yn fater a godir ganddynt drwy'r amser. Mae bellach yn effeithio ar gynifer o bobl. Fel y mae cynifer o bobl wedi dweud heddiw, mae cymaint o anobaith ynglŷn â hyn.

Pan oeddwn yn ifanc ac yn tyfu i fyny, ofn mwyaf fy mam oedd beichiogrwydd cynnar. Nawr, buaswn yn dweud bod pryderon mwyaf y rhan fwyaf o rieni yn ymwneud â lles meddyliol eu plant. Yn eithaf hwyr y bore yma, postiais ar fy nhudalen Rhondda ar Facebook fy mod yn siarad yn y ddadl hon, ac roedd yr ymateb yn ysgubol. Rwyf am sicrhau bod Ysgrifennydd y Cabinet yn ymwybodol o rai o'r straeon go iawn sydd y tu ôl i rai o'r ystadegau hyn. Soniodd un unigolyn nad wyf yn mynd i'w enwi am eu profiad fel hyn.

Ymwelais â'r meddyg teulu bedair gwaith i ofyn am help a'r cyfan a gefais oedd dolenni i ganllawiau hunangymorth ar-lein ar raglennu niwroieithyddol. Y pedwerydd tro, a'r tro olaf, datgelais fy nefnydd o alcohol a chanabis fel ffurf ar hunanfeddyginiaeth a dywedais fy mod yn teimlo fel cyflawni hunanladdiad. Nid oeddwn yn mynd i adael heb iddo ddeall sut roeddwn yn teimlo a pha mor anobeithiol roeddwn i'n teimlo bellach. Dywedwyd wrthyf y byddai'n rhaid i mi roi'r gorau i yfed cyn y gallwn gael unrhyw gymorth pellach ac aros chwe mis am yr apwyntiad cwnsela mwyaf sylfaenol. Ar 12 Awst, ceisiais gyflawni hunanladdiad. Tarfwyd arnaf gan ffrind yn dychwelyd adref yn annisgwyl.

Nawr, roedd yr eiliad honno'n drobwynt i'r unigolyn dan sylw. Trodd at ffrindiau am gymorth ac rwy'n falch o ddweud iddynt ei gael ac maent mewn lle llawer gwell erbyn hyn.

Dywedodd un fam fod ei mab saith oed yn dioddef o orbryder. Er gwaethaf y terfyn amser aros o 28 diwrnod ar gyfer cael cymorth iechyd meddwl, mae hi wedi bod yn aros ers tua pedwar mis. Mae bellach ar fin cael ei wahardd o'r ysgol a hyd yn oed ei leoli mewn ysgol arbennig oherwydd nad yw'r ysgol yn gallu darparu ar ei gyfer heb ddiagnosis swyddogol. Ni all unrhyw un mewn argyfwng fforddio aros, ac i blant a phobl ifanc, mae'r brys hyd yn oed yn fwy. Roedd straeon am blant yn aros misoedd bwy'i gilydd neu'n cael eu trosglwyddo rhwng gwasanaethau iechyd meddwl i blant a'r glasoed mor gyffredin mewn ymateb i fy sylw ar Facebook fel na allaf grafu'r wyneb yma hyd yn oed.

Os ydych yn darllen yr erfyniadau hyn am help, Ysgrifennydd y Cabinet, rwy'n siŵr y byddech yn cytuno eu bod yn dorcalonnus, ac i'r teuluoedd sy'n dioddef o ganlyniad i ddiffyg gweithredu ar ran y system mae'n waeth byth. Felly, os gwelwch yn dda, gwrandewch ar yr Aelodau yma heddiw. Gweithredwch ar frys. I rai, mae'r cwestiwn hwn yn llythrennol yn fater o fyw neu farw. Mae argyfwng yn cyniwair ym maes iechyd meddwl plant, ac os na fyddwch yn gwneud newidiadau radical ar frys bellach, gallem wynebu trychineb go iawn. Rwy'n llwyr gefnogi'r galwadau a wnaed gan Gadeirydd y pwyllgor, sydd wedi siarad yn yn ardderchog yn y ddadl hon. Mae'n ddyletswydd arnom oll i gael gwell atebion i'r cwestiwn hwn er mwyn cenedlaethau'r dyfodol.