4. Datganiad gan Arweinydd y Tŷ: Adolygiad o Gydraddoldeb Rhywiol

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:02 pm ar 10 Gorffennaf 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Julie James Julie James Labour 4:02, 10 Gorffennaf 2018

(Cyfieithwyd)

Diolch i chi am y gyfres honno o gwestiynau a sylwadau. Cytunaf yn llwyr â'r hyn a ddywedasoch. Mae llawer i'w ystyried yn yr adroddiad. Roeddwn am gyflwyno hyn i'r Aelodau fel y gallant weld yr adroddiad fel y mae. Nid ydym eto wedi ymateb yn ffurfiol. Byddwn yn gwneud hynny yn yr hydref. Byddwn yn croesawu'n fawr iawn ymwneud y grŵp trawsbleidiol yn hynny, oherwydd credaf fod hon yn agenda, Dirprwy Lywydd, yn amlwg na all y Llywodraeth ei chyflawni ar ei phen ei hun. Mae'n rhaid inni gytuno yn drawsbleidiol yma ar gyfres o bethau i fynd ymlaen er mwyn mynd â chymdeithas ddinesig, cymdeithas yn gyffredinol, gyda ni. Oherwydd fel arall nid ydym hyd yn oed yn mynd i allu cychwyn.

Mae gennym ddeddfwriaeth arloesol, yr ydym yn iawn i fod yn falch iawn ohoni. Mae wedi chwarae ei rhan, mae'n gwneud y datganiadau, mae'n cychwyn y camau gweithredu, ond mae angen mwy na hynny. Mae angen ymchwydd barn arnoch. Mae angen yr hyn sydd yng ngwledydd Llychlyn arnoch: derbyniad absoliwt yn gyffredinol fod hyn yn rhywbeth y mae'r wlad yn dymuno mynd i'r afael ag ef.

Felly, dim ond i gymryd rhai o'r manylion a grybwyllwyd gan Jane Hutt, mae'r rhain yn gylch o broffwydoliaethau hunangyflawnol, mewn gwirionedd. Mae merched yn gwneud dewisiadau ar sail rhywedd oherwydd maent yn disgwyl bod yn brif ofalwyr yn eu cartref. Un o'r argymhellion yn yr adroddiad yr wyf yn edrych ymlaen at ei archwilio yw y dylem ystyried y gofal di-dâl sy'n digwydd yn economi Cymru o ran ein gwerth ychwanegol gros. Mae hwnnw'n rhywbeth diddorol iawn, oherwydd rydym yn gwybod bod y merched ifanc sy'n rhanddeiliaid a gafodd eu cyfweld fel rhan o'r broses hon yn gwybod y bydd eu dyheadau yn cael eu llywio gan eu hangen i fod yn brif ofalwr, oherwydd nid ydym wedi symud yr agenda honno o gwbl. Rydym hefyd yn gwybod bod anfantais economaidd yn chwarae rhan—nid yr unig achos, ond mae'n chwarae rhan—mewn trais rhywiol. Gwyddom fod dyheadau rhywedd yn effeithio ar ddewisiadau pobl. Rydym yn gwybod bod y pethau hyn yn digwydd. Mae angen ymgyrch fawr i dderbyn fel cymdeithas ein bod yn dymuno gwneud rhywbeth am hynny, a datblygu modelau rôl sy'n caniatáu i hynny ddigwydd.

Dirprwy Lywydd, gwn eich bod yn rhannu gyda mi y rhwystredigaeth fod hon yn sgwrs yr ydym yn dal i'w chael. Cawsom y sgwrs ein hunain fel merched ifanc, a dylem fod yn symud ymlaen â hyn. Felly, nid oes gennyf gywilydd sefyll yma a dweud nad yw'r holl atebion i hyn gennyf. Ond, rhyngom ni, gyda'n gilydd, gallwn symud yr agenda hon ymlaen.