Diolch, Llywydd, ac rwy'n cynnig ein gwelliannau. Diolch i'r Gweinidog am gyflwyno'r ddadl heddiw.

Rwy’n siŵr ein bod ni i gyd yn cytuno bod tai fforddiadwy yn bwnc pwysig, ac rydym ni eisiau gwneud yr hyn a allwn ni yn y Cynulliad i sicrhau bod tai fforddiadwy ar gael i fwy o bobl yng Nghymru. Wrth edrych ar y cynnig heddiw, rydym ni’n gwrthwynebu cynnig y Llywodraeth, oherwydd mae'n hunanglodforus braidd, ac rydyn ni’n nodi bod llawer o’r bobl sy'n rhan o’r diwydiant tai o’r farn bod angen gwneud mwy. Allwn ni ddim, felly, cytuno â phwynt 1 o'u heiddio, sy'n dweud bod 'cynnydd da yn cael ei wneud' tuag at y targed o 20,000 o gartrefi fforddiadwy, oherwydd ceir cytundeb cyffredin yn y sector bod angen i’r targed fod yn llawer mwy uchelgeisiol. Mae gwelliant 2 o'n heiddo yn adlewyrchu hynny. Mae gwelliant 5 o'n heiddio yn cynnig defnyddio mwy o dai modiwlaidd. Byddai hynny'n un ffordd bosibl o adeiladu a darparu unedau tai fforddiadwy newydd yn gyflym.

Mae’r gwrthbleidiau eraill wedi crybwyll rhai pwyntiau dilys gyda’u gwelliannau, ond, yn anffodus, er mwyn i'n gwelliannau ni lwyddo, rydym ni’n ymatal ar y rheini, oherwydd, os bydd y gwelliannau eraill yn llwyddo, bydd ein gwelliannau ni’n cael eu diddymu. Dyna sut mae pethau heddiw. Er gwaethaf hynny, rwy’n credu y gall y gwrthbleidiau i gyd ddweud bod unfrydedd ynglŷn â'r syniad bod angen i Lywodraeth Cymru wneud llawer mwy yn y maes hwn.

Ynglŷn â beth ddylai’r targed fod, mae gennym y mater dyrys hwn o darged Holmans, y mae David Melding wedi sôn amdano unwaith eto heddiw. Rydym ni’n tueddu i gytuno ar yr ochr hon, gyda thwf poblogaeth wedi ei ragamcanu ar gyfer y DU gyfan, a fydd yn effeithio arnon ni yng Nghymru yn ein trefi mawr a'n dinasoedd, fel Casnewydd, Caerdydd, Abertawe a Wrecsam, bod angen targed uwch. Felly, nid ydym ni'n credu bod amcan Llywodraeth Cymru yn ddigon uchelgeisiol i ddechrau. Rydym ni’n gwybod bod Llywodraeth Cymru yn bwrw ymlaen â chynlluniau ar gyfer cynlluniau rhanberchnogaeth, a all weithio hyd at bwynt. Fel y dywedais y tro diwethaf inni drafod hyn—ac roedd y Gweinidog yn cytuno â mi ar y pwynt hwn—dydy hyd yn oed cynlluniau cymorth morgais fel Cymorth i Brynu ddim bob amser yn fforddiadwy i lawer o bobl yng Nghymru, hyd yn oed i bobl sy'n gweithio mewn swyddi llawn-amser. Mae hyn oherwydd bod Cymru yn economi â chyflogau eithaf isel, ac fel rydym ni’n gwybod, mae’r cynydd mewn prisiau tai yn fwy na chodiadau cyflog. Felly, yn y pen draw, mae gennym ni broblem sylfaenol â galw a chyflenwad, sy'n arwain at gynnydd cyflymach a chyflymach ym mhrisiau tai. Mae hyn yn golygu na fydd cynlluniau cymorth morgais yn llawer o gymorth i gyflawni amcanion Llywodraeth Cymru ar gyfer tai fforddiadwy.

I ryw raddau, rwy'n credu bod yn rhaid inni gadw at y syniad mai lle rydych chi'n byw yw tŷ. Does dim rhaid iddo fod yn rhywbeth rydych chi’n berchen arno. Mae'n rhaid inni wynebu’r realiti bod mwy o bobl yng Nghymru heddiw’n symud i'r sector rhentu preifat, ac y bydd llawer o bobl yn byw yn y sector tai cymdeithasol. Felly, mae angen inni gadw llygad ar renti hefyd. Un mater sydd wedi codi yw'r mater bod rhenti yn y sector tai cymdeithasol weithiau’n gallu cynyddu mwy nag y maent yn y sector rhentu preifat. Rwy’n gwybod bod y Gweinidog wedi esbonio yn ddiweddar bod grŵp o arbenigwyr yn cynghori ar fformiwla newydd ar gyfer pennu codiadau rhent mewn tai cymdeithasol, ac rwy’n credu bod hynny'n beth da, ond mae angen inni gadw llygad ar y mater hwnnw o renti cynyddol yn y sector tai cymdeithasol.

Nawr, ceir cyfleoedd ym maes tai ac ym maes adeiladu tai. Rydym ni’n gwybod mai un o'r problemau sy'n wynebu'r sector adeiladu tai yw diffyg sgiliau. Mae llawer o’r bobl sy’n gweithio yn y sector adeiladu’n mynd yn hŷn. Rwy’n credu bod ffigurau'n dangos bod oedran cyfartalog y bobl a gyflogir yn y diwydiant adeiladu tua 53, ac mae angen inni sicrhau bod digon o bobl iau yn cael eu hannog i ymuno â'r diwydiant hwn. Mae'n rhaid inni nawr roi sylw i'r broblem o hyfforddi ein pobl ein hunain i gymryd rhan yn y sector hwn. Rwy’n credu y gallai Llywodraeth Cymru gysylltu elfennau amrywiol â’i gilydd, pe bai’r Gweinidog tai yn gweithio ar y cyd â’r Gweinidog sgiliau a hefyd y Gweinidog sy'n gyfrifol am fenter y Cymoedd, yr oeddwn i’n siarad amdani’n gynharach heddiw. Rwy’n credu bod llawer o'r pethau hyn yn gydgysylltiedig. Rwy’n gwybod bod y Gweinidog tai wedi bod yn gweithio gyda Ffederasiwn y Meistr Adeiladwyr a chyrff eraill ar y mater hwn. Mae hi hefyd wedi canmol enghraifft Cartrefi Melin yng Nghasnewydd, gyda'u cynlluniau prentisiaeth. Ac rwy’n credu bod angen inni annog mwy o gwmnïau i fanteisio ar yr arfer da hwn. Mae’r Ffederasiwn Busnesau Bach wedi gwneud gwaith ymchwil yn ddiweddar i ddangos bod cyflogau yn y diwydiant adeiladu, yng nghyd-destun Cymru, yn gymharol dda iawn.

Fe allwn ni hefyd annog mwy o fenywod i fynd i’r diwydiant adeiladu yn ogystal oherwydd, gyda thai modiwlar, does dim angen rhyw lawer o gryfder neu elfen gorfforol ar gyfer y swyddi i gyd—mater y soniodd Jenny Rathbone amdano y tro diwethaf. Rwy’n gwybod bod y Gweinidog wedi sôn heddiw am weithgynhyrchu oddi ar y safle ac rwy’n credu bod angen inni annog mwy o dai modiwlar, gan fod hyn yn ffordd gyflym i annog mwy o dai fforddiadwy i Gymru. Wrth gwrs, mae'n rhaid inni sicrhau ein bod ni’n cynnal safonau ansawdd uchel ar yr un pryd.

Dylem ni hefyd annog mwy o fusnesau bach a chanolig i allu symud ymlaen â'u cynlluniau tai, yn enwedig safleoedd mewnlenwi, fel y mae Mike Hedges wedi ei argymell yn y gorffennol. Mae'n debyg y bydd yn gwneud hynny eto heddiw. Ac rwy’n gwybod bod y Gweinidog wedi sôn am gronfa datblygu eiddo Cymru yn benodol ar gyfer busnesau bach a chanolig i gael gafael ar gyllid, ac rwy’n credu bod angen datblygu’r syniad hwnnw. Diolch.