3. Datganiad gan y Prif Weinidog: Y Rhaglen Ddeddfwriaethol

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:10 pm ar 17 Gorffennaf 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Caroline Jones Caroline Jones UKIP 3:10, 17 Gorffennaf 2018

(Cyfieithwyd)

Diolch i chi am eich datganiad, Prif Weinidog. Ac er fy mod yn croesawu rhai o'r mesurau a amlinellwyd gennych yn eich rhaglen ddeddfwriaethol, nid wyf i'n teimlo ei bod mor uchelgeisiol ag y dylai fod.

Rydym bron hanner y ffordd drwy'r Cynulliad hwn ac mae gennym wyth Deddf ar y llyfrau statud ac, ar wahân i Ddeddf Iechyd y Cyhoedd (Cymru) 2017 a Deddf Tribiwnlys Anghenion Dysgu Ychwanegol ac Addysg (Cymru) 2018, mae'r rhan fwyaf o'r ddeddfwriaeth yn canolbwyntio ar drethiant. Mae'r cyhoedd yng Nghymru, rwy'n teimlo, yn disgwyl i Lywodraeth Cymru gyflwyno deddfwriaeth i weld gwelliant yn eu bywydau, i wneud eu bywydau yn well, ac nid wyf yn gweld digon o dystiolaeth i'r gwelliant hwn.

Rwy'n croesawu'r cynlluniau am lais annibynnol i gleifion Cymru, cyn belled â bod y llais yn un gwir annibynnol, llais gwirioneddol y cleifion. Rwy'n edrych ymlaen at graffu ar y Bil hwnnw yn fanwl, a byddwn yn ddiolchgar pe gallech amlinellu sut y bydd yn gwahaniaethu oddi wrth y cynghorau iechyd cymuned. Prif Weinidog, pa swyddogaeth fydd gan y corff newydd hwn i fynd i'r afael ag esgeulustod clinigol, a sicrhau y bydd byrddau iechyd lleol yn bodloni eu rhwymedigaethau a sicrhau bod awdurdodau lleol yn cydymffurfio â'r Ddeddf gwasanaethau cymdeithasol?

Mae'r cynlluniau i sefydlu dyletswyddau o ansawdd a didwylledd mewn iechyd a gofal cymdeithasol i'w croesawu'n fawr. Bydd y rhain yn sicrhau bod pawb sy'n gweithio ym maes iechyd a gofal cymdeithasol yn cadw at yr un safonau proffesiynol â'n meddygon a'n nyrsys. Prif Weinidog, a wnewch chi amlinellu'r trafodaethau y mae eich Llywodraeth wedi eu cael gyda'r Colegau Brenhinol a'r cyrff proffesiynol ynglŷn â'r modd y mae'r dyletswyddau newydd yn cyd-fynd â'u codau amrywiol?

Rwy'n croesawu'r cynlluniau i ddiwygio Llywodraeth Leol, oherwydd fy mod yn teimlo ei bod yn chwerthinllyd bod gennym 22 o wahanol awdurdodau lleol ar gyfer poblogaeth gymharol fechan. Er hynny, rydym ni wedi ein bod yma o'r blaen ac ni ddigwyddodd unrhyw beth. Felly, Prif Weinidog, a oes gan eich Llywodraeth chi yr ewyllys mewn gwirionedd i wireddu hynny'r tro hwn?

Nid wyf wedi fy argyhoeddi eto ynglŷn â gostwng oedran pleidleisio, ond rwy'n gweld ei bod yn gall i fwrw ymlaen â hynny ar yr un pryd â diwygio llywodraeth leol. Prif Weinidog, a fydd y Bil yn ceisio gwneud newidiadau eraill hefyd i'r etholfraint? A fydd preswylwyr hirdymor yn gymwys i bleidleisio?

Rwy'n croesawu'r bwriad i gyflwyno deddfwriaeth i wahardd defnyddio anifeiliaid gwyllt mewn syrcasau; bu hen ddisgwyl amdani. Eto i gyd, beth ydym ni'n bwriadu ei wneud ynglŷn â ffermydd cŵn bach neu'r rhai sy'n cam-drin anifeiliaid anwes? Prif Weinidog, pa ystyriaeth ydych chi wedi ei rhoi i ehangu'r ddeddfwriaeth hon i ymdrin â materion lles anifeiliaid yn ehangach?

O ran y cynlluniau i gyflwyno gwaharddiad ar daro plant, a oes gennym ni hawl i ddweud wrth rieni sut i ddisgyblu eu plant? Prif Weinidog, gan nad yw canlyniadau'r ymgynghoriad ar y cynnig deddfwriaethol wedi eu cyhoeddi eto, a wnewch chi roi gwybod inni beth wnaeth eich argyhoeddi chi o'r angen i gyflwyno'r ddeddfwriaeth yn awr?

Mae'r Ddeddf trais yn erbyn menywod a cham-drin domestig yn ymddangos yn gefnogol iawn, ond mae gennym ffordd hir eto i fynd er mwyn darparu digon o leoedd lloches yn y maes hwn.

Mae llygredd yr aer, fel y soniodd Paul Davies, yn achos pryder mawr. Rwy'n holi, pan fyddwn yn gofyn i bobl gymryd cyfrifoldeb am eu hiechyd, sut y gallwn ni gynnwys y mater hwn yn yr hafaliad i wella ansawdd aer ar gyfer pawb.

Prif Weinidog, roedd eich rhaglen lywodraethu yn addo camau i fynd i'r afael â gwahaniaethu ar sail iechyd meddwl. Ymhle mae'r ddeddfwriaeth, os gwelwch yn dda, i ategu hyn? Ac wrth inni barhau i annog pobl i gymryd cyfrifoldeb dros eu hiechyd a'u lles, mae cynllunio seilwaith yn bwysig, ac rwy'n falch o weld bod hyn wedi cael ei grybwyll. Rwy'n edrych ymlaen at y newyddion diweddaraf yn y maes hwn a'r cynnydd, a byddaf yn gwylio'r datblygiad hwn â diddordeb mawr.

Gwnaethoch addewid i ddiwygio Mesur yr iaith Gymraeg fel y gall busnesau fuddsoddi i hyrwyddo'r iaith Gymraeg, ac rydych wedi addo edrych ar roi terfyn ar fancio tir, gwella lles anifeiliaid, ymladd yn erbyn torcyfraith seiber, mynd i'r afael â hysbysebu bwyd cyflym yn ymyl ysgolion, a gwneud Cymru yn genedl sy'n cydymdeimlo â dementia. Roeddech yn addo llawer o bethau sydd heb eu cyflawni hyd yn hyn. Felly, pryd allwn ni ddisgwyl rhaglen ddeddfwriaethol fwy uchelgeisiol ar gyfer Cymru? Diolch.