Part of the debate – Senedd Cymru am 2:34 pm ar 25 Medi 2018.
Diolch i chi am y ddau fater pwysig hynny, Jane Hutt. O ran y canllawiau ar arfarnu trafnidiaeth Cymru, neu WelTAG, ar ffordd gyswllt yr M4 a'r A48, codwyd pryderon ynghylch aelodaeth grŵp adolygu Cyngor Bro Morgannwg. Mae Ysgrifennydd y Cabinet yn mynd i drafod y mater â Bro Morgannwg fel y gallwn ni gael dealltwriaeth lawn o'r sefyllfa, ac rwy'n siŵr y bydd ef yn adrodd yn ôl atoch chi ar ganlyniad hynny maes o law. Diolch i chi am godi hyn gydag ef.
O ran y mater am gam-drin domestig a'r credyd cynhwysol yr ydych yn ei godi—mae'n fater pwysig iawn yn y bôn—rydym ni'n gwybod, Dirprwy Lywydd, mai un o'r prif achosion o drais domestig a cham-drin domestig yw anghydraddoldeb economaidd yn y cartref. Gwyddom fod hynny'n broblem barhaus. Gyda'r newidiadau yn y system fudd-daliadau, sy'n effeithio ar y pwrs yn enwedig ac nid ar y waled, i ddefnyddio'r ffordd honno o'i ddweud, gwyddom y bydd y sefyllfa'n gwaethygu. Rydym hefyd yn gwybod bod y swm o arian a dynnwyd allan o economi Cymru yn sicr o gael effaith ar y bobl fwyaf agored i niwed yn ein cymdeithas.
Rwy'n bwriadu gwneud nifer o ddatganiadau a hefyd gael dadl ar nifer o faterion yn ymwneud ag agenda trais yn erbyn menywod, trais domestig a thrais rhywiol dros yr hydref. Rwy'n edrych ymlaen at gael trafodaeth gadarn am rai o'r problemau gwirioneddol sy'n effeithio ar bobl sy'n ffoi rhag trais yn y cartref, yn ogystal â'r rheini sy'n dioddef ohono ar hyn o bryd ac nad ydyn nhw wedi canfod y modd i ffoi eto. Hefyd, yn arbennig, rwy'n edrych ymlaen at barhau â'n hymgyrch i sicrhau bod cydraddoldeb rhwng y rhywiau yn rhan o adolygiad rhywedd, ac mae'n rhaid i hynny gynnwys setliad ariannol gwell i fenywod yn y system ar y cyfan, oherwydd gwyddom fod y math hwnnw o anghydraddoldeb yn arwain at drais pellach yn y cartref.
Felly, edrychaf ymlaen at nifer—. Nid wyf yn mynd i roi datganiad penodol ar y mater arbennig hwnnw, ond bydd digon o gyfleoedd, ac rwy'n gobeithio y byddwn ni'n gallu cael trafodaeth gadarn ynghylch y sefyllfa yn union. Rwy'n credu y bydd dau gyfle, os nad tri, i wneud hynny dros y tymor nesaf.