Part of the debate – Senedd Cymru am 5:50 pm ar 26 Medi 2018.
Diolch, Ddirprwy Lywydd. Gwnaf fy ngorau—. Yn gyntaf oll, rhaid diolch i bawb sydd wedi cymryd rhan yn y ddadl hon, ac yn amlwg, mae teimladau angerddol iawn ynghlwm wrth y ddadl hon, felly rwy'n mynd i gymryd peth amser i geisio ailadrodd rhai o'r pethau y mae pobl wedi bod yn eu dweud.
Yn gyntaf, gofynnodd Paul Davies i Ysgrifennydd y Cabinet ymyrryd a gwrthwynebu cau'r adran damweiniau ac achosion brys yn Llwynhelyg, ond roedd y penderfyniad wedi'i wneud eisoes, felly ni allai hon fod yn broses ymgynghorol. Hefyd, soniodd am yr erydu parhaus ar wasanaethau yn Sir Benfro, ac na allai hyn barhau. Ailadroddodd Rhun ap Iorwerth honiad Paul Davies ynglŷn ag israddio gwasanaethau, gan nodi hefyd fod gwasanaethau brys yn hanfodol i bob cymuned. Soniodd hefyd am y pwysau ar y gwasanaeth ambiwlans yn sgil canoli gwasanaethau ysbyty. Unwaith eto, tynnodd sylw at y canfyddiad o ddiffyg cynlluniau amgen.
Siaradodd Lee Waters am broses ymgynghori Hywel Dda, ac roedd yn falch fod opsiwn B wedi'i gymryd yn hytrach nag opsiwn A. Roedd mynediad yn allweddol ar gyfer gwneud i unrhyw newidiadau weithio—hynny yw bod mynediad i ysbytai yn allweddol i wneud i unrhyw newidiadau weithio. Soniodd am ddefnyddio cyfathrebu digidol i gynnig rhyw fath o ateb i broblem teithiau pellach. Soniodd Angela Burns am rwystredigaeth y 40,000 a lofnododd y ddeiseb wrth i Hywel Dda fethu cymryd sylw ohonynt dros yr amrywiol brosesau ymgynghori fel y'u gelwir. A soniodd hefyd am gau'r adran damweiniau ac achosion brys yn Llwynhelyg fel rhywbeth sy'n anochel.
Siaradodd Mike Hedges am y gwrthwynebiad mawr i gau'r adran damweiniau ac achosion brys, a nododd anhawster teithio mewn ardaloedd gwledig, yn enwedig yn Sir Benfro yn ystod misoedd yr haf. Mynegodd ei bryder ynghylch maint yr ardal a gwmpesir gan Hywel Dda hefyd.
Nododd Helen Mary Jones fod yna lawer o bobl heb unrhyw hyder ym mwrdd Hywel Dda, a siaradodd am fethiant i gadw addewidion yn y gorffennol a bod argymhellion amgen gan ei phlaid y dylid eu hystyried cyn i Hywel Dda roi unrhyw gamau pellach ar waith.
Siaradodd Joyce Watson am ofn y bobl yr effeithir arnynt gan y newidiadau, yn enwedig yr argymhelliad o welyau cymunedol. Soniodd am brinder staff clinigol fel rhywbeth sy'n rhan o'r gymysgedd. A yw'r newidiadau arfaethedig hyn yn gwneud recriwtio meddygon a nyrsys yn anos, a'r posibilrwydd o gael ysbyty newydd sbon yng ngorllewin Cymru?
Soniodd Neil Hamilton am bwysigrwydd trafod y materion hyn mewn ffordd gynhwysfawr, gyda'r gymysgedd gyffredinol o wasanaethau clinigol yn cael eu symud o'r dwyrain i'r gorllewin, a beirniadodd gymhlethdod y ddogfen ymgynghorol. Nid oedd unrhyw ddewis amgen priodol yn lle cau'r adran damweiniau ac achosion brys yn Llwynhelyg, ac ni roddir unrhyw seilwaith go iawn yn ei le.
Os caf droi at Ysgrifennydd y Cabinet a'i ymateb, mae'n dweud bod Hywel Dda yn haeddu parch am eu hymdrechion i newid y gwasanaethau iechyd ar draws y bwrdd, a soniodd am yr angen i ganoli gwasanaethau arbenigol a staff clinigol arbenigol. A mynnodd fod angen diwygio, ac y bydd yna bobl bob amser yn anghytuno â'r hyn a gaiff ei argymell. Soniodd am yr angen i gael gofal yn nes at adref ac os yn bosibl, yn y cartref.
Credaf fy mod wedi ymdrin yn gynhwysfawr â sylwadau'r rhan fwyaf o bobl ar hyn, felly unwaith eto, diolch i'r Aelodau am eu cyfraniadau. Rwy'n addo iddynt y bydd y Pwyllgor Deisebau yn dychwelyd i ystyried y ddeiseb eto mewn cyfarfod yn y dyfodol, ac wrth wneud hynny, byddwn yn ceisio ystyried ymateb y deisebwyr i'r pwyntiau a godwyd heddiw. Wrth gwrs, byddwn yn ystyried y penderfyniadau a wneir heddiw gan fwrdd iechyd Hywel Dda. Felly, ar ran y Pwyllgor Deisebau, rwy'n ddiolchgar i'r holl Aelodau am eu cyfraniadau ac am y cyfle i drafod y mater hwn heddiw. Diolch.