A gaf fi ddechrau yn gyntaf oll drwy longyfarch David Rowlands ar araith ragorol i agor y ddadl bwysig hon, sy'n crynhoi'r sefyllfa'n dda iawn, a hefyd yr ymgyrch rymus y gwyddom iddi gael ei hymladd gan y teulu Baldwin ers amser hir bellach, oherwydd mae angen newid?

Nawr, nid wyf yn gwybod a ydw i wedi sôn o'r blaen fy mod wedi bod yn feddyg teulu yn Abertawe dros y 34 o flynyddoedd diwethaf, ond os nad wyf fi, rwy'n ei ddweud eto, ac yn amlwg, mae diabetes math 1, yn enwedig mewn plant ifanc iawn mewn cetoasidosis diabetig, yn glefyd brawychus mewn gwirionedd ac rwy'n gweld achos ohono oddeutu unwaith bob saith mlynedd ar gyfartaledd. Rhaid i chi feddwl amdano fel meddyg teulu a gwirio'r siwgr yn y gwaed drwy bigiad bach yn y bys, oherwydd nid yw'r 4T clasurol bob amser yn bresennol mewn plant ifanc iawn neu mewn babanod. Y sefyllfa yno yw y gall plentyn ddod i mewn gyda haint ar ei frest pan fydd gan weddill y teulu haint ar y frest; gall y plentyn ddod ataf gyda dolur rhydd a chwydu pan fo gweddill y teulu'n dioddef o ddolur rhydd a chwydu. Beth sy'n gwneud i chi wirio'r siwgr yn y gwaed drwy brawf pigo bys? Wel, mae yna ryw deimlad greddfol yn y bol a phethau. Felly ie, mewn plant hŷn, fe welwch y 4T: mae'r plant wedi bod yn yfed galwyni, maent wedi bod yn pasio wrin wrth y galwyn, maent wedi colli pwysau, maent yn sâl ac wedi blino ac yn teimlo'n ofnadwy. Dyna'r mathau o symptomau y mae angen inni dynnu sylw atynt a'u cyhoeddi, fel y dywedodd David yn huawdl iawn, o ran codi ymwybyddiaeth.

Ond o ran ymateb meddygon teulu a gofal sylfaenol i hyn, rhaid inni gael profion pigo bys i ganfod glwcos yn y gwaed ar ein desgiau, ac yn ein bagiau meddygol pan fyddwn yn galw yng nghartrefi pobl. Oherwydd pan fo plentyn yn sâl, rydym yn edrych ar siwgr yn y gwaed—dylai fod yno'n awtomatig. Wrth feddwl am blentyn sâl—ac yn enwedig plentyn sy'n fwy sâl nag y buaswn yn credu y dylai fod gyda dolur rhydd a chwydu—gwiriwch y siwgr yn y gwaed. Ydy, unwaith ym mhob saith mlynedd mae'n mynd i fod yn getoasidosis diabetig, yn hytrach na gastroenteritis cyffredin. Ond fel y clywn, mae canlyniadau trasig ac effeithiau peidio â gwneud y diagnosis yn byw gyda'r teuluoedd a'r gweithwyr proffesiynol dan sylw am byth.

Felly, prif fyrdwn hyn yw y dylid dilyn argymhellion adroddiad rhagorol y Pwyllgor Deisebau. A dweud y gwir, o ran pigo bysedd, ac rydym yn siarad am adnoddau ar gyfer gofal sylfaenol—bydd Ysgrifennydd y Cabinet bob amser yn gwybod fy mod yn rhygnu ymlaen am symud adnoddau i ofal sylfaenol—dylai hyn fod yn digwydd ym mhobman. Felly, nid wyf am fod yn arbennig o lym ar Ysgrifennydd y Cabinet y prynhawn yma. Dylem fod yn cael offer profi glwcos yn y gwaed ar waith beth bynnag. Dylai pob meddyg teulu wneud hynny fel mesur o ragoriaeth broffesiynol. Ac mae'n ddyletswydd arnom i'n cleifion, oherwydd weithiau nid yw'r darlun clinigol yn hollol glir—dim ond plentyn sâl sydd gennych. A buaswn yn argymell i fy nghyd-feddygon teulu: gyda phlentyn sâl, os na allwch ddarganfod beth sydd o'i le—edrychwch ar siwgr yn y gwaed.

Cefnogwch y cynnig. Diolch yn fawr.