Cwestiynau Heb Rybudd gan Arweinwyr y Pleidiau

Part of 1. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru am 1:44 pm ar 9 Hydref 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Carwyn Jones Carwyn Jones Labour 1:44, 9 Hydref 2018

(Cyfieithwyd)

Yn gyntaf oll, mae gennym ni swyddfa yn Nulyn. Byddwn yn disgwyl iddo wybod hynny. Ydy, mae hi yn y llysgenhadaeth, ond mae'r Albanwyr yno hefyd. Y pwynt yw bod yr Albanwyr hefyd mewn llysgenadaethau ledled y byd, fel yr ydym ninnau. Felly, nid oes gan yr Albanwyr unrhyw broblem gyda bod y tu mewn i lysgenadaethau Prydain pan fo'n gyfleus iddyn nhw. Nid wyf i'n gweld problem gyda hynny, cyn belled ag y bo'r presenoldeb yno. Mae'r swyddfa conswl yn dod i Gaerdydd gan fy mod i wedi parhau i wthio amdano. Rwyf i wedi ei godi ym mhob un cyfarfod yr wyf i wedi ei gael gyda swyddogion Llywodraeth Iwerddon, gyda'r Taoiseach ei hun, a chyda Gweinidogion Llywodraeth Iwerddon, a dyna pam mae wedi dychwelyd i Gaerdydd, ar ôl yr holl waith a wneuthum i'w perswadio i wneud hynny.

Yn drydydd, ydy, mae economi Iwerddon wedi tyfu, ond o sylfaen a oedd yn eithriadol o isel yn 2008. Roedd Iwerddon ar ei gliniau yn 2008, roedd yr economi ar chwâl, roedd pobl mewn dyled enfawr, roedd y banciau mewn sefyllfa lle'r oeddent yn mynd i'r wal. Roedden nhw mewn sefyllfa lle'r oedd y farchnad dai wedi chwalu. Ydy, mae pethau wedi gwella, ond rwy'n adnabod Iwerddon yn dda dros ben: mae'n gwneud yn dda yn economaidd, mae ganddi broffil uchel o gwmpas y byd oherwydd ei chymuned alltud, ond nid oes ganddi wasanaeth iechyd. Os ydych chi eisiau mynd i Iwerddon i gael sicrwydd yswiriant iechyd, mae croeso i chi wneud hynny, oherwydd mae'r ddarpariaeth iechyd yno yn llawer iawn gwaeth na'r hyn sydd gennym ni yma. Mae'n rhaid talu am bethau yn Iwerddon sydd i'w cael am ddim yma. Y gwir amdani, er enghraifft, yw os ydych chi eisiau cael babi yn Iwerddon, rydych chi'n talu. Dyna beth sy'n digwydd yno. Y gwir amdani yw bod y cyfraddau treth yn uwch, mae cost byw yn uwch. Gan adnabod Iwerddon fel yr wyf i, gwn fod hynny'n wir.

Ac nid yw'n mynd i'r afael â'r pwynt sylfaenol hwn. Mae'n onest pan ddywed, 'Rwyf i o blaid annibyniaeth', oherwydd dyna'r hyn y mae ei blaid yn sefyll drosto. Nid wyf i'n ei feirniadu am hynny. Nid wyf i'n cytuno ag ef, ond dyna ei safbwynt. Ond yr hyn y mae'n rhaid i ni roi sylw iddo, does bosib, yw'r bwlch sydd gennym ni rhwng gwariant a chodi refeniw yng Nghymru. Ceir bwlch o 25 y cant. Mae'n rhaid rhoi sylw i hynny o ran, pe byddem ni'n cael annibyniaeth yfory, sut byddai hynny'n cael sylw. Ble fyddai'r toriadau yn cael eu gwneud? Ble fyddai ef yn gwneud y toriadau hynny? Oherwydd ni fyddai twf dros nos. Os yw eisiau dadlau'r achos dros annibyniaeth, mae'n rhaid iddo esbonio i bobl Cymru lle y byddai'r toriadau hynny yn digwydd. Ni ellir dadlau bod y refeniw yr ydym yn ei godi yn llai na'r hyn yr ydym ni'n ei wario. Ni ellir dadlau hynny, oni bai ei fod yn dadlau nad yw hynny'n wir. Os yw hynny'n wir, os byddwn yn cael annibyniaeth, ceir bwlch yn hynny o beth, sut bydd y bwlch hwnnw'n cael ei lenwi?