Part of the debate – Senedd Cymru am 2:53 pm ar 9 Hydref 2018.
Ydw. Rwy'n croesawu'n benodol eich pwynt chi am beidio â cheisio gorliwio'r hyn sydd wedi digwydd ac, yn yr un modd, ar yr un pryd ni ddylid ceisio bychanu difrifoldeb y pryder sy'n bodoli. Mae'n hollol bosibl cydnabod y sefyllfa ddifrifol, gyda 44 o achosion yn cael eu hadolygu—43 oedd y rhif, ond rydym wedi nodi'n ddiweddar iawn achos pellach y dylid ei adolygu fel rhan o hyn. Mae'n hawdd iawn dechrau ymosod ar y gwasanaeth pan fo gennych bryderon sylweddol i'w hadolygu, ond rwyf i o'r farn ei bod yn bwysig ymwrthod rhag neidio i ddyfarniad yn yr achos hwn. Ond bydd raid i hynny gydredeg â chael y sicrwydd annibynnol, priodol yr ydych yn cyfeirio ato.
Rwyf hefyd yn falch eich bod wedi cael sgyrsiau uniongyrchol â'r bwrdd iechyd, oherwydd rwy'n credu ei bod yn bwysig eu bod yn agored gyda'r holl randdeiliaid, ac mae hynny wrth gwrs yn cynnwys Aelodau'r Cynulliad, yn ogystal â'r cyhoedd, a hefyd y teuluoedd yr effeithir arnyn nhw'n uniongyrchol.
Y pwynt o ran yr adolygiad annibynnol yw bod y bwrdd iechyd yn gwneud y peth iawn wrth ofyn i'r colegau brenhinol ddod i mewn ac adolygu'r hyn sydd wedi digwydd. Ond ceir her bob amser gyda'r argraff o annibyniaeth ac mae hynny'n wirioneddol bwysig os yw'r cyhoedd am gael hyder ynddo. Dyna pam y penderfynais wneud yn siŵr mai Llywodraeth Cymru oedd yn ei gomisiynu, fel na chrëir unrhyw argraff bod y bwrdd iechyd yn cael caniatâd i farcio ei waith ei hun. Rwy'n credu y byddai hynny wedi bod yn anghywir i'w wneud. Nid wyf yn credu y byddai hynny wedi helpu bwrdd iechyd, na'r staff na'r menywod sy'n dibynnu ar y gwasanaeth.
Credaf fod eich ail bwynt yn bwysig iawn hefyd, sef gwneud yn siŵr fod yna ddiwylliant agored a phriodol sy'n nodi ac yn mynd i'r afael â heriau yn gynnar, fel nad yw pobl yn ofni trafod yr heriau neu'r pryderon sydd ganddyn nhw gyda'r gwasanaeth, ac er mwyn gwneud yn siŵr nad oes gennych ddisgwyliad rywsut o rwystro neu gelu newyddion drwg posibl, gan fod hynny yn y pen draw yn gwaethygu'r sefyllfa. Mae pobl yn colli ffydd a hyder mewn proses y dylai'r cyhoedd ymddiried ynddi, ond hefyd oherwydd collir cyfleoedd i ddysgu wedyn. Bydd yn bwysig deall hynny yn yr adolygiad, ac o safbwynt diwylliannol ac ymarferol o'r ffordd y cyflenwir y gwasanaeth ynddo, a oes gennym ni'r diwylliant cywir a'r arferion ar waith ac, os na, rhaid bod yn agored i ymdrin â hynny. Fel y dywedais yn fy natganiad, caiff gwasanaethau mamolaeth a gwasanaethau bydwreigiaeth yng Nghymru eu cydnabod ledled y Deyrnas Unedig am eu bod wedi gwneud gwelliannau sylweddol. Felly, rwy'n awyddus i weld y gwelliant hwnnw'n parhau. Ond mae'r adolygiad hwn yr un mor bwysig yn yr ystyr o wneud yn siŵr ein bod yn cadw hyder y cyhoedd yn ein system ac yn ein gallu i edrych yn briodol ac yn feirniadol pan fo rhywbeth o bosib wedi mynd o'i le.