4. Datganiad gan Ysgrifennydd y Cabinet dros Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol: Gwasanaethau Mamolaeth Cwm Taf

Part of the debate – Senedd Cymru am 2:44 pm ar 9 Hydref 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Rhun ap Iorwerth Rhun ap Iorwerth Plaid Cymru 2:44, 9 Hydref 2018

(Cyfieithwyd)

A gaf i ddweud fy mod innau hefyd, nid yn lleiaf fel rhiant, yn teimlo dros bawb yr effeithir arnyn nhw a'r rhai sydd yn bryderus? Efallai y gallaf ddechrau, mewn gwirionedd, drwy ofyn, Ysgrifennydd y Cabinet, pe byddech yn gallu dweud wrthym pa wasanaethau a gaiff eu rhoi ar waith yn lleol i roi cymorth i'r rhai yr effeithir arnyn nhw neu a allai fod yn bryderus ynghylch rhoi genedigaeth yn ardal Cwm Taf.

Mae angen inni fod yn siŵr ynglŷn â'r hyn a ddigwyddodd. Dyna ddiben adolygiadau. Mae angen hefyd inni fod yn siŵr i ba raddau y digwyddodd ac, yn sicr, rwy'n croesawu camau'r Llywodraeth wrth gymryd yr awenau yn y broses o gomisiynu adolygiad. Mae'n hanfodol, wrth gwrs, i adfer hyder bod yr ymchwiliad i'r hyn sydd wedi digwydd yn wirioneddol annibynnol, ac nid wyf yn credu y byddai adolygiad mewnol wedi cyflawni hynny. A wnewch chi gadarnhau y bydd hwn, yn wir, yn adolygiad annibynnol a chyda'r cwmpas i ehangu'r ymchwiliad os oes angen, fel sydd wedi digwydd yn swydd Amwythig? Ac rwy'n credu bod hyn hefyd yn bwysig, oherwydd, ar Good Evening Wales ar BBC Radio Wales ddydd Iau diwethaf, roedd hi'n ymddangos bod y cyfarwyddwr nyrsio dros dro yn awgrymu bod hwn rywsut yn ymarfer yr oedd pob bwrdd iechyd yn ymgymryd ag ef a bod yr heriau eu hunain yn cael eu hwynebu gan bob gwasanaeth mamolaeth yn y DU. Ond credaf fod nifer y digwyddiadau difrifol yr ydym yn sôn amdanyn nhw yma yn awgrymu yn amlwg y gallasai fod yn broblem fwy difrifol. Tybed a yw'n ofid gennych ei bod yn ymddangos eisoes i'r Bwrdd ddefnyddio, i bob golwg, ddull o reoli argyfwng cysylltiadau cyhoeddus er mwyn ceisio bychanu difrifoldeb y sefyllfa rywsut, sydd yn rhywbeth nad yw Llywodraeth Cymru, i fod yn deg, yn ei wneud.

Gan symud ymlaen at staff, awgrymwyd yn gryf fod prinder staff yn ffactor yma. Mae eich datganiad yn dweud fod un meddyg a 15 o fydwragedd wedi eu recriwtio, gyda 4.8 o fydwragedd cyfwerth ag amser cyflawn yn dechrau'r wythnos hon. Nid wyf yn siŵr pam yr ydych yn mynd o swyddi i niferoedd cyfwerth ag amser llawn ochr yn ochr â'i gilydd. A wnewch chi roi'r niferoedd gwirioneddol sy'n dechrau'r wythnos hon, fel y gallwn wybod ble rydym yn sefyll ar hyn o bryd?

Bydd gennym amser i archwilio llawer o faterion, ond dyma un neu ddau: mae'r datganiad hefyd yn cyhoeddi nifer o systemau newydd i wella diogelwch, gan gynnwys rota ar alwad 24/7 ar gyfer cyngor uwch-fydwraig a briffio ar ddiogelwch gyda phob trosglwyddiad. Pam nad oedd y pethau hyn ar waith eisoes, gan eu bod yn ymddangos yn eithaf sylfaenol i mi? Ac mae eich datganiad yn dweud wrthym hefyd y bydd dosbarthiadau cynenedigol yn ailddechrau o fewn wythnos wrth i lefelau staffio wella. Nawr, mae'r ffaith bod y rhain wedi cael eu canslo yn y lle cyntaf yn gwneud darlun o doriadau difrifol iawn yn y gwasanaethau yn ddiweddar. Felly, a gaf i ofyn beth yw'r systemau larwm sydd gan Lywodraeth Cymru i nodi pan ddaw'r mathau hyn o effeithiau negyddol ar ein traws, os hoffech chi, ac a oes ar hyn o bryd unrhyw systemau larwm cynnar ar waith yn eich rhybuddio am broblemau mewn mannau eraill?