4. Datganiad gan Ysgrifennydd y Cabinet dros Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol: Gwasanaethau Mamolaeth Cwm Taf

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:03 pm ar 9 Hydref 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Vaughan Gething Vaughan Gething Labour 3:03, 9 Hydref 2018

(Cyfieithwyd)

Wel, roedd rhan gyntaf eich cwestiwn yn hollol resymol yn fy marn i, sef gofyn eto ynglŷn â phrinder staff, ac mae hynny'n rhan o'r adolygiad sydd wedi ei gomisiynu. Mae'r bwrdd iechyd ei hunan wedi cydnabod y gallai prinder staff fod yn rhannol gyfrifol am y methiant i adrodd am rai o'r materion hyn mewn da bryd. Mae adolygiad annibynnol yn golygu deall yn briodol ac mewn modd cadarn a fu unrhyw fethiannau o ran gofal, ac i ba raddau y bu i unrhyw fethiannau mewn gofal gyfrannu at hyn, a oes unrhyw bwyntiau ychwanegol o ran dysgu, a fu problemau o ran gofal neu beidio.

Fel y dywedais, rydym yn defnyddio adnodd Birthrate Plus ac, yn fwy cyffredinol, mae ein system yn cydymffurfio â Birthrate Plus a dylem fod yn falch o'r ffaith honno oherwydd y buddsoddiad ychwanegol a wnaethom dros gyfnod sylweddol o amser i hyfforddi mwy o fydwragedd. Felly, mae'r rhain yn faterion sy'n cael eu hadolygu'n rheolaidd, fel y dywedais yn fy natganiad ac yn benodol wrth ateb nifer o'r cwestiynau a ofynnwyd gan Rhun ap Iorwerth.

Mae'n ddrwg gennyf ddweud bod rhan helaeth o'r sylwadau yr union beth yr oedd Dawn Bowden yn galw arnom ni i beidio â'i wneud, sef defnyddio iaith sy'n gorliwio yn fwriadol ac sy'n ymosod ar wleidyddion neu staff o fewn y bwrdd iechyd. Nid wyf yn ceisio cuddio y tu ôl i'n staff, yn sicr i chi. Rwyf wedi cymryd y cyfrifoldeb dros gomisiynu adolygiad annibynnol. Rwyf mewn gwirionedd yn fy rhoi fy hun ar y blaen ac yn ganolog, oherwydd byddaf yn gyfrifol am wneud yn siŵr bod yr adolygiad yn cael ei gyhoeddi, ynghyd ag unrhyw argymhellion ac, wrth gwrs, unrhyw ymateb i hynny. Gweithred o gymryd cyfrifoldeb yw hon yn hytrach na chuddio oddi wrtho.

Yr adolygiad: rwy'n sylweddoli efallai nad oeddech wedi clywed na gwrando ar yr holl sylwadau a wnaed, ond mae'r adolygiad ei hun yn adolygiad annibynnol gan golegau brenhinol. Dyna'r adolygiad sy'n digwydd. Bydd adroddiadau unigol yn cael eu rhannu gyda theuluoedd unigol, ac yn sicr ni fyddwn yn disgwyl cyhoeddi unrhyw adroddiadau unigol; y teuluoedd eu hunain fydd yn cael y rheini. Yr hyn y byddwn yn gallu ei roi, fel y dywedais sawl gwaith cyn i'r Aelod godi ar ei thraed, yw'r adroddiad y gallwn ei ddarparu a'i gyhoeddi gydag argymhellion ac ymateb. Ond rwyf yn credu, wrth ichi sôn am y bwrdd iechyd yn llwyddo i osgoi'r bai, wrth ichi sôn am fabanod yn marw oherwydd methiannau sefydliadol, rydych yn dangos eich hun fel rhywun sydd â llawer mwy o ddiddordeb mewn cyfalaf gwleidyddol nag yn y materion gwirioneddol yr ydym yn eu hwynebu.