Diolch yn fawr, Lywydd. Ydy, mae'n hawdd gwneud eich hun i edrych yn well bob amser, onid yw, oherwydd bod Llywodraeth arall o bosibl yn gwneud yn waeth na'u harfer. Nid yw hynny'n celu'r ffaith eich bod yn dal i gynhyrchu'r canlyniadau iechyd gwaelaf ledled y DU. A gaf fi ddiolch i bawb a gymerodd ran yn y ddadl hon, os gwelwch yn dda? Mae'n ddrwg gennyf nad wyf yn mynd i gael amser i ymateb i'r cyfan, gan nad oes gennyf lawer o amser. Ond yn y bôn roedd y ddadl hon yn ymwneud â'r gwahaniaeth rhwng gweledigaeth, a gefnogwyd gan lawer ohonom, a phrofiad byw ein hetholwyr—ac yn wir, ein meddygon, a barnu o'r hyn a ddywedodd Dai Lloyd.

Nid yw enghraifft Angela Burns o'r gŵr bonheddig a fu'n aros am bum awr i fynd lai nag ychydig gannoedd o lathenni yn unigryw, ond mae'n ddarlun o'r problemau roeddem yn ceisio rhoi sylw iddynt yn y ddadl hon ac y gobeithiem gael ymateb synhwyrol gan y Llywodraeth yn eu cylch. Oherwydd, Ysgrifennydd y Cabinet, rwy'n siŵr nad ydych wrth eich bodd â'r ystadegau y tu allan i oriau hynny chwaith, na'r ystadegau oedi wrth drosglwyddo gofal, pa mor hir y mae ambiwlansys yn aros y tu allan i ysbytai—nid wyf yn hapus iawn eich bod wedi methu rhoi datganiad ar amseroedd ambiwlansys, gyda llaw—neu'n wir, y ffaith bod parafeddygon, 8.8 y cant ohonynt, yn absennol oherwydd salwch. [Torri ar draws.] Ond mae hyn oll yn digwydd dan eich goruchwyliaeth chi.

Mae pawb ohonom y tu ôl i chi gyda chyfeiriad yr adolygiad seneddol, yn dilyn y gwaith a wnaed ar hynny, tuag at ofal cymunedol gwell—roedd yn gyfeiriad polisi y tueddai pawb ohonom i'w ddilyn beth bynnag—ond nid ydym yn ei deimlo, a dyna pam y mae eich gwelliant mor wag. Mae'r cyfeiriadau at ofal cymdeithasol y tueddwn i'w clywed yma yn dal i deimlo fel ôl-ystyriaeth o gymharu â'r gwasanaeth iechyd. Mae gennym enghreifftiau yn fy etholaeth o gau gwasanaethau a chlinigau dros dro—dros dro sy'n troi'n barhaol, gan fod staff yn cael eu hadleoli; digwyddodd hynny ym Maesteg. Mae gennym syniadau newydd, fel gwaith y Groes Goch gydag unigolion sy'n gwneud cyfres o alwadau 999 amhriodol, yn cael eu treialu yn Nhreforys. Canlyniadau gwych—tynnu arian yn ôl. Ac wrth gwrs, pan fyddwch yn sôn am fodel cymdeithasol o ofal yn y gymuned, mae'n ymwneud â mwy na meddygon teulu; mae'n ymwneud â phobl fel y Groes Goch a'r parafeddygon a'r fferyllwyr a'r trydydd sector.

Felly, rwyf am ichi edrych ar ofal yn y gymuned, os mynnwch, fel math o orlifdir ataliol lle gellir rheoli gofal a lles ein hetholwyr yn well. Nid lliniaru effeithiau dŵr storm ymhellach i lawr yr afon yn unig y mae gorlifdiroedd yn ei wneud; maent yn creu pridd ffrwythlon. Dyna lle mae pethau'n tyfu, lle bydd pethau'n gwella, lle rydych yn cael arwyddion o iechyd. Os yw gofal cymunedol yn ymwneud â gofal ataliol yn cynhyrchu'r canlyniadau gwerthfawr hyn dan lai o bwysau ac yn fwy effeithlon i fyny'r afon, dyna ble y dylid buddsoddi. Ond os gadewch i ddyfroedd y storm—ac maent yn cynyddu; maent yn digwydd drwy gydol y flwyddyn bellach—i barhau i ledu ar draws anialdir sych, rydych yn mynd i aros gyda'r canlyniadau sydd gennym yn awr.

Y toriad o 5 y cant y soniodd Angela Burns amdano—gwn eich bod chi'n sôn am gynnydd canol blwyddyn, ond mae'r toriad o 5 y cant yn tanseilio diben 'Cymru Iachach' yn sylfaenol yma, ac nid yw'n iawn, fel y soniodd Caroline Jones—. Os nad ydych yn buddsoddi mewn gofal yn y gymuned, nid ydych yn creu hyder mewn rhan o'r gwasanaeth iechyd lle mae angen creu hyder er mwyn darbwyllo pobl i ymatal rhag pwyso 999 ar eu ffôn.

Felly, nid wyf yn arbennig o awyddus i aros tan yr wythnos nesaf, Ysgrifennydd y Cabinet. Mae'n ddrwg gennyf na sonioch chi am hyn yn eich ymateb i'r ddadl, ond ceir cronfa trawsnewid—dwy, mewn gwirionedd; fe sonioch am hynny'n gynharach—ac nid wyf yn gweld eto sut y maent yn cyfrannu at greu'r gofal yn y gymuned sydd ei angen er mwyn inni allu atal problemau rhag digwydd i lawr yr afon.