7. A wnaiff y Prif Weinidog ddatganiad am ddyfodol y bont rheilffordd ar draws yr A5114 yn Llangefni? OAQ52832

Gwnaf. Os ydym ni'n mynd i wella cysylltedd rhwng cymunedau a chymell pobl i deithio mewn ffordd fwy cynaliadwy, mae'n bwysig ein bod yn ymchwilio i sut y gallwn ni wneud gwell defnydd o reilffyrdd segur yn ogystal â chynyddu gwasanaethau ar reilffyrdd sydd eisoes yn weithredol.

Diolch yn fawr ichi am yr ymateb yna. Ar y pedwerydd ar ddeg o'r mis yma, mi gafodd y bont rheilffordd yma ei thynnu lawr, a hynny ar ôl i lorri ei tharo hi a'i gwneud hi yn anniogel. Rŵan, gaps sydd yna lle'r oedd yna bont cynt, ac mae'r ffaith nad oes yna bont yna bellach yn bygwth unrhyw gynlluniau ar gyfer y dyfodol i ailagor y lein. Rydw i'n gwbl grediniol y byddai ailagor y lein yna yn fuddiol iawn i economi gogledd Ynys Môn, yn enwedig tref Amlwch. Mae yna lein yna yn barod, wrth gwrs; nid glaswellt sydd yno.

Rŵan, fe wnaf atgoffa'r Llywodraeth eich bod chi wedi enwi Llangefni fel un o'r 12 gorsaf y llynedd a oedd yn flaenoriaeth ar gyfer cael eu hailagor—heb bont, fydd yna ddim gorsaf. Felly, a wnaiff y Llywodraeth ymrwymo i gefnogi Cyngor Sir Ynys Môn wrth iddyn nhw bwyso ar Network Rail i sicrhau bod pont newydd yn cael ei gosod a fyddai'n addas i gario trên yn y dyfodol, a hefyd i gefnogi'r cyngor i wneud gwaith ymchwil ar opsiynau rŵan ar gyfer y ffordd yna, yn cynnwys y posibilrwydd o'i lledu hi—lledu'r abutments ac ati—fel bod y digwyddiad yma yn gallu arwain at welliant yn hytrach na cholli cyfle?

Mae'r Aelod yn gwneud cyfres o bwyntiau da. Mae'r Aelod yn gwbl ymwybodol mai ased Network Rail oedd y bont, ac felly nid yw wedi'i datganoli i ni, ac nid yw ei gwella a'i chynnal yn rhan o'n cymhwysedd datganoledig. Ond ochr yn ochr ag ef, rwy'n croesawu bwriad Cwmni Rheilffordd Canol Môn i redeg y gwasanaethau rheilffordd treftadaeth ar hyd y llinell, ac yn cydnabod pwysigrwydd adeiladu pont newydd yn Llangefni i'w caniatáu i wireddu eu dyheadau.

Yn anffodus, ni all Llywodraeth Cymru gynnig cymorth ariannol fel y cyfryw, ond rydym ni'n hapus iawn i swyddogion gymryd rhan mewn unrhyw a phob trafodaeth rhwng Cyngor Sir Ynys Môn, Cwmni Rheilffordd Canol Môn a Network Rail i archwilio'r holl gyfleoedd eraill a restrwyd gan yr aelod o ran cyllid. Mae hefyd yn werth sôn bod yr orsaf newydd yn Llangefni wedi ei llwyddo i fynd drwy asesiad cam 2 o ran ei hailwampio. Pe byddai'n mynd yr holl ffordd i'r cam terfynol, cam 3, yna mae'n amlwg bod yr orsaf newydd yno yn gymesur â bod y rheilffordd yn bodoli, felly byddai hynny'n rhoi mwy o bwysau ar Network Rail i adsefydlu'r rheilffordd. Felly, rydym ni'n hapus iawn i gynorthwyo gydag amser ac egni swyddogion, fel yr ydych yn ei awgrymu.

Yn 2012, amcangyfrifodd Network Rail y byddai'r gost o ailgyflwyno rheilffordd Amlwch yn fwy na £25 miliwn. O ganlyniad, ym mis Rhagfyr 2014, gofynnais i'r Prif Weinidog i ystyried cefnogi ailagor y darn o Gaerwen i Langefni fel cysylltiad treftadaeth, ac, wrth gwrs, byddai'r bont hon yn hanfodol. Dywedais fod y cynsail wedi ei sefydlu yn Llangollen gyda'r cysylltiad i Gorwen, nid yn unig fel cysylltiad treftadaeth, ond hefyd fel cysylltiad economaidd a chymdeithasol i bobl ar ddau ben y rheilffordd. Ac atebodd y Prif Weinidog ei fod yn rhywbeth y byddai Llywodraeth Cymru yn awyddus i ymchwilio iddo a gweithio arno. Felly, beth sydd wedi digwydd ers mis Rhagfyr 2014 a datganiad y Prif Weinidog mewn ymateb i'm cwestiwn am hyn bryd hynny?

Fel y dywedais, mae'n ased Network Rail, ac rydym wedi bod yn rhoi rhywfaint o bwysau ar Network Rail i wneud rhywbeth ynglŷn â'r peth, ac, fel yr amlinellais ar gyfer Rhun ap Iorwerth, rydym ni'n fodlon iawn i swyddogion weithio ar unrhyw gynllun sy'n debygol o adfer y llinell a gwneud defnydd buddiol ohoni, yn ogystal â gwneud yr ymchwiliad hanesyddol y cyfeiriodd ato, er mwyn gweld beth y gellir ei wneud. Rydym yn awyddus hefyd i fod mewn sefyllfa i ddenu cyllid ar gyfer gorsafoedd newydd os bydd ar gael. Felly rydym wedi dechrau, fel y dywedais, ar waith i ddatblygu achosion busnes ar gyfer buddsoddiad posibl, ac mae hwnnw’n cynnwys gorsaf Llangefni ymhlith y posibiliadau.

Diolch i arweinydd y tŷ.