Diolch, Llywydd dros dro.

Rwyf am ganolbwyntio ar agwedd leihau'r tair A. Mae pob un ohonyn nhw, wrth gwrs, yn ddefnyddiol, ond rwy'n credu y dylem atal pethau rhag cael eu hailgylchu yn y lle cyntaf. Ac i'r perwyl hwnnw, ceir rhai enghreifftiau gwych. Un ohonyn nhw yw sefydliad elusennol yn Sir Benfro o'r enw FRAME,  ychydig i lawr y ffordd o lle rwy'n byw, mewn gwirionedd, ac maen nhw wedi bod yn hyrwyddo'r dull gweithredu hwn ers blynyddoedd lawer, drwy adnewyddu dodrefn a nwyddau tŷ ac yna eu huwchgylchu nhw. A byddai'r nwyddau hynny yn sicr wedi cyrraedd y safleoedd tirlenwi yn y gorffennol. Ac fe osodon nhw'r agenda hon beth amser cyn iddi ddod yn ffasiynol i wneud hynny, a thipyn o amser cyn i'r sgwrs hon ddechrau. Canlyniad hynny yw eu bod yn darparu swyddi gwerthfawr i dros 200 o bobl yn yr ardal leol bob blwyddyn, ac mae ganddyn nhw hanes gwych o ailddefnyddio neu ailgylchu 60 y cant, neu fwy na 60 y cant o'r eitemau y maen nhw'n eu casglu. Ond yn ychwanegol at hynny hefyd, maen nhw'n cynnig cymorth i deuluoedd sydd ei angen i brynu neu ail-brynu'r nwyddau hynny yn rhatach, ond hefyd i unigolion sy'n dymuno cael y dewis hwnnw o brynu. Ac fe fyddan nhw'n casglu'r nwyddau hynny ac yna'n eu hailddosbarthu i'w cartrefi newydd.

Rwy'n credu mai un o'r pethau sydd wedi cael ei anghofio yma heddiw yw, os roddwn ni ddodrefn, neu unrhyw fath o bren sydd wedi ei drin yn ôl i safleoedd tirlenwi, bydd ganddo rai ychwanegion gwenwynig, ac mae hynny'n broblem fawr. Wn i ddim os wyliodd unrhyw un y darn a wnaed ynghylch gwastraff a ganfuwyd ar hyd yr afon Tafwys. Roedd y darnau hynny o ddodrefn, o ddillad, yn gwbl gyfan, ond roedd y llygryddion, gallwch fod yn sicr bron, yn y dŵr. Felly, fe fydd paent, fe fydd farnais, fe fydd gorchudd plastig yn dod o bob un o'r eitemau hynny, felly rwy'n credu bod angen i ni ychwanegu'r negeseuon hynny pan fyddwn ni'n trafod pam y mae angen inni atal y pethau hyn rhag mynd i gael eu hailgylchu yn y lle cyntaf. Ond hefyd, gallwch ddysgu pobl y sgiliau i wneud rhywbeth allan o unrhyw beth arall, ac y mae FRAME yn gwneud hynny hefyd.

Ceir enghraifft wych arall o fusnes yn ceisio lleihau gwastraff, a'i enw yw Natural Weigh Ltd, a dyma'r siop ddiwastraff gyntaf yng Nghymru. Mae hi wedi ei lleoli, unwaith eto, yn fy etholaeth i, yng Nghrucywel. Mae Natural Weigh yn annog cwsmeriaid i ddod â chynwysyddion amldro pan fyddan nhw'n prynu nwyddau fel bwyd sych neu gynhyrchion glanhau, ac mae'n lleihau'r angen am fagiau plastig untro yn sylweddol. Yn ddiweddar enillon nhw'r wobr 'un i'w wylio' yng Ngwobrau Busnes Cymdeithasol Cymru. Rwy'n gobeithio, Gweinidog, y byddwch yn ymuno â mi i ddymuno llwyddiant iddyn nhw yng ngwobrau menter gymdeithasol y DU, sydd yn cael eu cynnal fis nesaf. Felly, mwy o newyddion da.

Ond mewn gwirionedd, yr hyn yr wyf yn credu sy'n peri pryder i bob un ohonom ni yn y fan yma yw pan awn ni am dro o amgylch y manwerthwyr mawr a gweld y deunydd pecynnu y gwyddoch chi na ellir ei osgoi na'i ailgylchu. Felly, mae'n debyg mai fy nghwestiwn i chi yw; sut ydych chi fel Llywodraeth yn llwyddo wrth geisio anfon neges at y cwmnïau mawr hynny bod yn rhaid iddyn nhw mewn gwirionedd ymuno â ni o ran yr ymagwedd economi gylchol, megis yr enghreifftiau o fusnesau bach yr ydym ni wedi clywed amdanyn nhw yma heddiw? Beth allwn ni ei wneud, os oes unrhyw beth, o ran deddfwriaeth i sicrhau y byddan nhw'n rhoi'r gorau i'w hymddygiad hynod o wael?