Part of 3. Cwestiynau Amserol – Senedd Cymru am 3:54 pm ar 7 Tachwedd 2018.
Mae safle'r llu awyr yn y Fali yn ganolfan ragoriaeth i hyfforddi peilotiaid llu awyr Prydain. Mae hefyd yn ganolfan lle mae peilotiaid o wledydd eraill yn treulio amser ar brydiau—rydym ni'n gwybod hynny. Ond mewn ateb i gwestiwn seneddol yn San Steffan gan Blaid Cymru yr wythnos diwethaf, fe wnaeth y Weinyddiaeth Amddiffyn gadarnhau bod peilotiaid o Saudi Arabia yn cael eu hyfforddi yno ar hyn o bryd. O ystyried y cwestiynau moesol difrifol sy'n cael eu codi ynglŷn â gweithredoedd Saudi Arabia yn rhyngwladol ar hyn o bryd, a ydy Llywodraeth Cymru yn cytuno efo fi ei bod hi'n amhriodol rhoi croeso i beilotiaid o lu awyr Saudi Arabia hyfforddi yma?
Fe allem ni siarad am y ffieiddio a fu yn rhyngwladol yn dilyn llofruddiaeth Jamal Khashoggi, ond beth sy'n fwyaf perthnasol yma ydy'r rhan y mae llu awyr Saudi Arabia yn ei chwarae mewn ymosodiadau ar Yemen, lle mae rhyfel wedi creu argyfwng dyngarol erchyll, a thra bod lluoedd teyrngarol yn trio ymateb i hynny, mae nifer fawr o bobl gyffredin, gan gynnwys plant, wedi cael eu lladd mewn ymosodiadau o'r awyr. Mi ddywedodd Amnest Rhyngwladol yn ddiweddar eu bod nhw wedi cofnodi 36 ymosodiad o'r awyr sy'n ymddangos fel petaent yn groes i gyfreithiau dyngarol rhyngwladol, yn cynnwys ymosodiadau ar ysbytai ac ysgolion, ac rydym ni'n gwybod mai llu awyr Saudi Arabia sy'n arwain yr ymosodiadau. Mae Llywodraeth America hefyd wedi cael ei beirniadu am ei rôl yn cefnogi a hyfforddi llu awyr Saudi Arabia. A wnewch chi—a wnaiff Lywodraeth Cymru hefyd gondemnio'r defnydd o RAF y Fali i'r pwrpas hwnnw?
Yn ogystal â'r elfen foesol, yn fyr, mae elfen ymarferol yma hefyd, ac yn y dyddiau diwethaf, rydym wedi clywed comisiynydd heddlu'r gogledd yn codi pryderon am y pwysau y gall presenoldeb peilotiaid Saudi Arabia yn y Fali ei roi ar adnoddau heddlu y gogledd. Felly, nac ydy, nid ydy amddiffyn ddim wedi ei ddatganoli ac nid ydy'r heddlu na heddlua wedi eu datganoli ychwaith, ond efo'r protest yn digwydd yn y Fali heno, fel mae'n digwydd, mae yna le, rydw i'n meddwl, i ymyrraeth yn fan hyn gan Lywodraeth Cymru i godi llais yn enw cyfiawnder.