Gobeithio y bydd y Gweinidog yn adennill ei llais cyn bo hir. Diolch ichi, Gweinidog, am eich datganiad, neu Ysgrifennydd y Cabinet, mae'n cael ei werthfawrogi'n fawr. Mae lles anifeiliaid yn un o'r materion sydd bob amser yn un o'r materion mawr sydd yn sachau post y rhan fwyaf o'r Aelodau. O bryd i'w gilydd, ceir ymgyrchoedd, ond ni allaf byth ganfod adeg yn ystod y flwyddyn lle nad oes rhyw fater ar les anifeiliaid yn dal dychymyg y cyhoedd. Ac mae'n fuddiol bod gan y sefydliad hwn amrywiaeth eang o gyfrifoldebau a phwerau i gyflwyno deddfwriaeth neu reoliad yn y maes hwn, o'i gymharu â lle'r oeddem 20 mlynedd yn ôl.

Os caf i sôn am un neu ddau o bwyntiau yn y datganiad, oherwydd rwy'n gwerthfawrogi mai dim ond datganiad 30 munud sydd yma, ac felly nid wyf eisiau cymryd amser Aelodau eraill. Ond os caf i gyfeirio at gynnig cyfraith Lucy, gwn fod Ysgrifennydd y Cabinet wedi cwrdd ag ymgyrchwyr ynghylch cyfraith Lucy yr wythnos diwethaf, ac, yn anffodus, chefais i ddim o'r cyfle i wneud hynny oherwydd roeddwn yn sâl ar y pryd, ond gwn fy mod wedi ymrwymo ar gyfer dyddiad yn y dyfodol i gwrdd â nhw. A allai Ysgrifennydd y Cabinet gadarnhau pa fath o ymgynghoriad fydd hi'n ei gyflwyno yn y flwyddyn newydd? Mae gwerthu cŵn a chathod bach gan drydydd parti yn broblem yr ydym wedi sôn llawer amdani yn y Siambr hon ac mae'n label anffodus braidd bod Gorllewin Cymru, yn benodol, wedi bod yn gartref i lawer o'r diwydiant ffermio cŵn bach, ac rwy'n siŵr ein bod yn awyddus i golli'r label hwnnw mor fuan â phosibl a chael cyfrifoldebau yn ôl yn y maes hwn. Felly, gorau po gyntaf y gallwn ddeddfu yn y maes hwn, oherwydd gwn y byddai llawer o aelodau'r cyhoedd ac, yn wir, Aelodau ar yr ochr hon i'r Siambr yn ddiolchgar iawn.

Mae'r cyfrifoldebau ynghylch addysg y cyhoedd yn bwysig iawn. Mae Ysgrifennydd y Cabinet yn cyfeirio at y gwaith a wnaeth Julie Morgan, yr Aelod dros Ogledd Caerdydd, o safbwynt undeb y gweithwyr post, ac mae'n gyfrifoldeb enfawr pan fydd aelodau'r cyhoedd yn dod yn berchnogion ar anifail o ba fath bynnag. Rwyf innau, hefyd, wedi bod allan o gwmpas gyda'r RSPCA ac roeddwn wedi fy llethu, mewn rhai ffyrdd, gan un digwyddiad a welais i, lle'r oedd pedwar ci yn y tŷ penodol hwn, ac nid oedd gan y perchennog unrhyw syniad o gwbl am y cyfrifoldeb arno i ysbaddu'r cŵn a darparu bwyd da a chartref da i'r cŵn, ac, yn y pen draw, aeth yr RSPCA â'r cŵn hynny oddi wrthynt. Ond rwyf bob amser yn cofio'r arolygydd yn dweud, 'Byddaf i'n dod yn ôl ymhen y mis ac rwy'n siŵr y bydd ci yn ôl yn y tŷ, a bydd y broses yn dechrau unwaith eto.' Mae'n gyfrifoldeb enfawr i fod yn berchen ar anifeiliaid anwes, ac, felly, mae'r swyddogaeth o addysgu pobl am y cyfrifoldebau hynny yn gyflawniad enfawr y gall Llywodraeth ymgymryd ag o gyda'r dulliau sydd ar gael iddi.

Rwy'n sylwi, ar ddechrau'r datganiad, fod Ysgrifennydd y Cabinet wedi sôn am yr arian a roddwyd yn ôl yn yr haf i elusennau—y £500,000. Mae wedi bod yn haf anodd iawn; mae bwydo a lles da byw wedi bod yn broblem fawr ar ffermydd. Rwy'n synnu braidd nad yw'r arian hwnnw eisoes wedi cyrraedd yr elusennau, oherwydd, fel y nododd y Gweinidog, dynodwyd yr arian hwn ar gyfer teuluoedd dan straen penodol ar yr adeg honno. Rydym bellach ym mis Tachwedd. Credaf y dengys y datganiad fod yr arian hwnnw'n mynd i fod ar gael ddiwedd y flwyddyn hon. A allai'r Gweinidog egluro pam na sicrhawyd ei fod ar gael i elusennau fel y gellir ei ddosbarthu ymysg y gymuned amaethyddol, i achosion anghenus sydd angen yr arian hwnnw?

A labelu—cyfeiriasoch hefyd at labelu. Mae dewis doeth y defnyddiwr yn faes pwysig iawn. Dim ond yn ddiweddar, roedd rhywfaint o drafod yn y cyfryngau cymdeithasol ynghylch prynu cywion ieir yn un o'n harchfarchnadoedd mawr, ac ar flaen y deunydd pacio, nodwyd ei fod yn gyw iâr o Brydain, ond o'i droi drosodd roedd yn dweud 'Cynnyrch Gwlad Thai'. Mae hynny'n amlwg yn annerbyniol. Credaf, yn y Pwyllgor Amgylchedd a Chynaliadwyedd, ein bod wedi cael tystiolaeth yn ddiweddar sy'n dangos bod pwerau gennym yn y maes hwn ynglŷn â labelu, ac felly byddai gennyf ddiddordeb mewn deall: a yw Ysgrifennydd y Cabinet wedi rhoi unrhyw ystyriaeth i arfer y pwerau hynny fel y gall y defnyddiwr gael gwybod am les pan fyddant yn prynu nwyddau sydd eu hangen arnynt?

A'r pwynt olaf, os caf, Dirprwy Lywydd, yw capasiti o fewn awdurdodau lleol ac asiantaethau gorfodi. Un peth yw pasio deddfwriaeth, pasio rheoliad yma a siarad yn fawreddog yn y Siambr wych hon sydd gennym, ond y realiti yw bod angen i'r asiantaethau gorfodi gael yr adnoddau angenrheidiol yn y cymunedau, sef yr awdurdodau lleol neu'r heddlu eu hunain, i ddefnyddio'r ddeddfwriaeth honno a'r rheoliadau hynny i wella safonau lles. Rydym yn gwybod yn iawn, yn aml iawn, yn enwedig pan ddaw i safonau masnach, nad oes gan yr awdurdodau lleol y swyddogion i ymgymryd â llawer o'r swyddogaethau sylfaenol a roddir arnynt. Felly, pa asesiad a wnaeth yr adran o awdurdodau lleol a gallu asiantaethau trydydd parti i weithredu'r ddeddfwriaeth a'r rheoliadau sydd gennym yn awr ynghylch lles anifeiliaid, heb sôn am reoliadau a deddfwriaeth newydd a gaiff eu cyflwyno?