7. Dadl ar adroddiad y Pwyllgor Cyllid ar ei Ymchwiliad i baratoadau ar gyfer disodli ffrydiau cyllido’r Undeb Ewropeaidd yng Nghymru

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:04 pm ar 14 Tachwedd 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of David Rees David Rees Labour 4:04, 14 Tachwedd 2018

(Cyfieithwyd)

A gaf fi ymuno â'r Cadeirydd i ddiolch i bawb a roddodd dystiolaeth i'r pwyllgor ac i dîm clercio'r pwyllgor hefyd am gynhyrchu'r gwaith? Mae'n hanfodol ein bod yn gwneud hynny. A gaf fi gytuno â Nick Ramsay hefyd—mae'n debyg mai dyna'r unig beth rwy'n cytuno ag ef yn ei gylch y prynhawn yma—drwy ddweud bod y Cadeirydd wedi rhoi adolygiad manwl iawn o'r adroddiad mewn gwirionedd. Rwyf am fynegi fy siom enfawr mai un person yn unig—o, mae Andrew R.T. newydd ymddangos yn awr; dau o bobl—a gefnogodd Brexit sydd yn y Siambr i wrando ar y ddadl bwysig hon, oherwydd mae'n trafod ffrydiau cyllido i Gymru yn y dyfodol. Ac mae UKIP wedi diflannu. Roeddent i gyd eisiau hyn, ond pan ddaw'n fater o wynebu'r realiti gwirioneddol ar lawr gwlad nid ydynt eisiau gwybod. Credaf fod hynny'n gywilyddus.

Ddirprwy Lywydd, y llynedd, cyhoeddodd y Pwyllgor Materion Allanol a Deddfwriaeth Ychwanegol ei adroddiad ar ddyfodol polisi rhanbarthol yng Nghymru ar ôl Brexit, ac roedd yr adroddiad hwnnw'n tynnu sylw at gyllido ar gyfer y dyfodol hwnnw a'r heriau a fyddai'n codi wrth inni roi'r gorau i fanteisio ar fudd cyllid Ewropeaidd. Yn ystod cylch cronfeydd strwythurol Ewropeaidd 2014-20, clustnodwyd £2.1 biliwn o gyllid ar gyfer Cymru. Rwyf am ailadrodd hynny: £2.1 biliwn. O gofio bod Cymru'n cael £375 miliwn o gyllid bob blwyddyn o'r cronfeydd buddsoddi strwythurol Ewropeaidd yn ystod y cyfnod hwnnw at ddibenion datblygu economaidd rhanbarthol, roedd yn amlwg i ni fel pwyllgor wedyn fod angen inni edrych ar y materion hyn yn fanylach, ac rwy'n falch iawn fod y Pwyllgor Cyllid wedi ysgwyddo'r rôl o edrych ar hyn mewn llawer mwy o fanylder. Gallai colli mynediad at y cronfeydd hyn arwain at dwll du ariannol mewn perthynas â nifer o fuddsoddiadau mewn meysydd megis sgiliau a phrentisiaethau—fe wyddom fod Twf Swyddi Cymru wedi cael ei ariannu o'r cronfeydd Ewropeaidd—cydweithio a rhagoriaeth ymchwil—rydym wedi sôn am Horizon 2020 a'i olynydd, Horizon Ewrop—seilwaith ac arloesedd. Yn wir, rydym yn mynd i golli mwy o arian nag unrhyw wlad arall yn y Deyrnas Unedig os na cheir hyd i gyllid yn lle'r cronfeydd strwythurol Ewropeaidd. Nododd Julie Morgan y ffaith ein bod yn cael—458 y cant ydyw, rwy'n credu, o gyfartaledd y DU yng Nghymru. Y wlad sydd agosaf atom mewn gwirionedd yw Gogledd Iwerddon, ar 197 y cant. Felly, rydym ymhell ar y blaen o ran y budd a gawn o'r cronfeydd strwythurol Ewropeaidd. Mae'n hynod siomedig nad ydym wedi cael eglurhad eto ynglŷn â beth a ddaw yn ei le.

Nawr, mae'r egwyddorion sy'n sail i'r system bresennol o gymorth gan yr UE i aelod-wladwriaethau yn seiliedig ar degwch ac angen. Mae rhanbarthau sydd â chynnyrch domestig gros y pen o lai na 75 y cant o gyfartaledd yr UE yn gymwys ar gyfer yr uchafswm. Dau ranbarth yn unig yn y DU a oedd yn bodloni'r statws hwnnw: Cernyw ac Ynysoedd Scilly, a gorllewin Cymru a'r Cymoedd. Ac fe wyddom, pe baem wedi aros yn yr UE ar gyfer cyfnod nesaf y fframwaith ariannol amlflwydd, byddem wedi cael arian cyfatebol neu isafswm o gyllid pontio. Nawr, nid ydym wedi cael unrhyw hysbysiad ynglŷn ag a fydd hynny'n digwydd. Y cyfan a ddywedwyd wrthym yw y bydd yna gronfa ffyniant gyffredin. Mae'n ddrwg gennyf, Nick, dyna'r cyfan a ddywedwyd wrthym. Amcangyfrifon a dyfaliadau—gallwn ddyfalu pethau, ond ni chawsom glywed yn fanwl gan neb sut y bydd y gronfa honno'n gweithio, beth fydd ynddi, pwy sy'n cael gwneud cais amdani. A yw'n gynllun ymgeisio? A yw'n ddyraniad? Beth fydd y meini prawf? Mae'n ymddangos fel pe bai Llywodraeth y DU o'r farn nad yw'n flaenoriaeth iddi.