Part of the debate – Senedd Cymru am 2:54 pm ar 20 Tachwedd 2018.
Rwyf yn cydymdeimlo â'ch gwraig. Rwyf innau'n ei dilyn hi ar Facebook hefyd, felly roeddwn i yn gwybod am hynny. Ac, fel y dywedais, nid oes gennyf lawer i'w ychwanegu at unrhyw beth arall yr wyf wedi ei ddweud ynghylch y rheilffyrdd.
O ran y brechlyn ffliw, mae'r Aelod yn codi pwynt perthnasol iawn. Credaf ei bod hi'n werth ailadrodd, Llywydd, yr hyn y mae Ysgrifennydd y Cabinet wedi ei ddweud wrth bobl. Ar gyfer gaeaf 2018-19, mae brechlyn ffliw sydd wedi ei gynllunio'n benodol ar gyfer pobl hŷn wedi ei drwyddedu yn y DU. Y cyngor gan banel arbenigol y DU ar imiwneiddio—y Cyd-bwyllgor ar Imiwneiddio a Brechu—yw y disgwylir i'r brechlyn cynorthwyol hwn fod yn fwy effeithiol yn glinigol gyda phobl 65 mlwydd oed neu hŷn o'i gymharu â brechlynnau ffliw eraill sydd ar gael, ac mai dyma'r unig frechlyn ffliw sy'n debygol o fod yn effeithiol ar gyfer pobl 75 oed a hŷn. Nid oes prinder brechlynnau ffliw ar gyfer pobl dros 65 oed. Bydd yr holl archebion a gyflwynwyd gan feddygon teulu a fferyllwyr yng Nghymru yn cael eu bodloni. Mae'r cyflenwad yn cael ei dosbarthu yn unol â'r galw. Mae'r gwneuthurwr wedi cadarnhau y bydd yr holl archebion wedi eu danfon cyn diwedd mis Tachwedd.
Mae'n bwysig bod y brechlyn ffliw sy'n cael ei gynnig i unigolion mewn perygl yn darparu'r amddiffyniad gorau sydd ar gael. Gyda'r lefelau uchel o ffliw a gawsom y tymor diwethaf a arweiniodd at gynyddu cyfraddau ymgynghori â meddygon teulu ac achosion mewn cartrefi gofal ac mewn ysbytai, mae'n ddoeth gweithredu ar y cyngor arbenigol gan wneud popeth o fewn ein gallu. Felly, rydym yn gobeithio bydd pobl yn dewis y brechlyn ffliw sydd fwyaf effeithiol iddyn nhw o ran demograffeg. Rwyf yn gwerthfawrogi'r hyn y mae'r Aelod yn ei amlygu, sef y gall oedi cyn cael brechlyn ffliw fod yn destun pryder i bobl hŷn, ond nid yw'r ffliw yn tueddu i ddechrau mynd o gwmpas tan ganol fis Rhagfyr, felly mae digon o amser eto i'r brechlyn ffliw gyrraedd ac i bobl gael eu diogelu. Mae'r prif swyddog meddygol eisoes wedi ysgrifennu at y byrddau iechyd, meddygon teulu a fferyllfeydd gyda chyngor ynghylch trefniadau cynnig brechlynnau ffliw i bobl hŷn y tymor hwn, yng ngoleuni yr hyn sydd ar gael.
Rydym yn ymwybodol bod nifer fach iawn o feddygfeydd, fel y credaf fod Nick Ramsay yn ei amlygu, nad oedden nhw wedi archebu'r brechlyn cynorthwyol, fel yr argymhellodd y prif swyddog meddygol, neu nad oedden nhw wedi archebu digon ar gyfer eu cleifion cymwys. Yn yr achosion hynny, neu pan nad yw cyflenwadau brechlynnau wedi cyrraedd eto, rydym wedi gofyn i fyrddau iechyd, practisiau a fferyllfeydd cymunedol weithio gyda'i gilydd i sicrhau bod unigolion yn gallu cael gafael ar y brechlyn cynorthwyol cyn gynted â phosibl, gan flaenoriaethu pobl dros 75 oed a'r rhai sydd dros 65 sy'n dioddef gan gyflyrau meddygol. Rydym yn gweithio gydag Iechyd Cyhoeddus Cymru a'r GIG i sicrhau nad yw sefyllfa cyflenwad y brechlyn yn effeithio ar unrhyw un rhag manteisio arno. Felly, credaf ein bod ni'n gweithio'n galed iawn i wneud hynny. Nid ydym wedi cyrraedd y pwynt eto pan fo'r holl frechlynnau wedi cyrraedd, a chredaf y dylai hynny fod yn galonogol iawn i etholwyr Nick Ramsay.