9. Dadl: Sut rydym yn cyflawni system ynni carbon isel i Gymru?

Part of the debate – Senedd Cymru am 6:13 pm ar 20 Tachwedd 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Lesley Griffiths Lesley Griffiths Labour 6:13, 20 Tachwedd 2018

(Cyfieithwyd)

Diolch, Llywydd. Rwyf yn falch o gyflwyno'r ddadl hon i'r cyfarfod llawn i ystyried y rhan y dylai Cymru ei chwarae yn y dyfodol yn system ynni'r DU a byd-eang, gan ysgogi trafodaeth ynglŷn â dyfodol ynni yng Nghymru. Mae hwn yn gyfnod heriol o ystyried yr ansicrwydd ynghylch ynni mewn byd ôl-Brexit. Yr hyn sy'n sicr yw'r angen i ddatgarboneiddio. Yng Nghymru, Deddf yr Amgylchedd (Cymru) 2016 yw ein cyfrwng deddfwriaethol sy'n gweithredu ar y newid yn yr hinsawdd. Fis nesaf, byddaf yn gofyn i'r Cynulliad gymeradwyo ein targedau allyriadau dros dro hyd 2050 a'n dwy gyllideb garbon gyntaf. Ym mis Mawrth y flwyddyn nesaf, fe fyddwn ni'n cyhoeddi ein cynllun cyflenwi carbon isel cyntaf ar gyfer Cymru.

Rwyf yn gweithio ar draws y Llywodraeth gyda'm cyd-Aelodau yn y Cabinet drwy'r grŵp gorchwyl a gorffen gweinidogol a gorffen ar ddatgarboneiddio i ddarparu datgarboneiddio ar draws ein holl bortffolios. Yn amlwg mae'n rhaid i bob un ohonom ni weithredu ar y newid yn yr hinsawdd yn awr, ac rwy'n galw ar y Cynulliad i gefnogi ein hymdrechion i leihau allyriadau carbon. Mae hyn hefyd yn cyflawni'r blaenoriaethau a nodais yn fy natganiad ar ynni ym mis Medi 2016.

Fy mlaenoriaeth gyntaf yw defnyddio ynni'n fwy effeithlon yng Nghymru. Gwella effeithlonrwydd ynni cartrefi teuluoedd incwm isel yw'r ffordd fwyaf effeithiol i ni drechu tlodi tanwydd, gan leihau allyriadau niweidiol i'r amgylchedd ar yr un pryd. Rydym ni'n buddsoddi £104 miliwn yn ymgyrch Cartrefi Cynnes Llywodraeth Cymru ar gyfer y cyfnod 2017 i 2021. Bydd hyn yn ein galluogi ni i wella 25,000 o gartrefi ychwanegol. Mae ein gwasanaeth ynni yn Llywodraeth Cymru wedi buddsoddi dros £55 miliwn o fenthyciadau di-log ar draws y sector cyhoeddus yng Nghymru dros y tair blynedd diwethaf, gan gefnogi uchelgais ar gyfer sector cyhoeddus carbon niwtral. Mae angen inni hefyd sicrhau nad yw adeiladau newydd yn ychwanegu at yr her ôl-osod. Rydym ni ar hyn o bryd yn cwmpasu'r testunau a fydd yn yr adolygiad o reoliadau adeiladu ac rydym ni'n disgwyl cael ymgynghoriad cyhoeddus yn y gwanwyn.