Mae gwasanaethau endosgopi yn allweddol i sicrhau y gwneir diagnosis ac y gellir canfod canser megis canser y coluddyn yn gynnar, ac mae 104 o gleifion yng ngogledd Cymru sydd angen endosgopi yn aros am dros 24 wythnos neu 168 o ddiwrnodau. Yng nghyfarfod diweddaraf Bwrdd Iechyd Lleol Prifysgol Betsi Cadwaladr, dywedwyd bod y gwasanaethau endosgopi wedi uchafu hyn drwy ôl-lenwi a darparu capasiti ychwanegol dros y penwythnos, yn ogystal â gweithredu trydydd endosgopi yn y gorllewin, gan ddweud bod rhywfaint o'r capasiti ychwanegol yn cael ei ddefnyddio i fynd i'r afael â'r ôl-groniad o gleifion brys ag amheuaeth o ganser a chleifion a atgyfeiriwyd gan Sgrinio Coluddion Cymru. Ond er y disgwylir y bydd y bwrdd yn parhau i gyrraedd ei darged 31 diwrnod, mae hefyd yn datgan bod y targed 62 diwrnod i gleifion sydd newydd gael diagnosis o ganser drwy'r llwybr achosion brys ag amheuaeth o ganser ddechrau triniaeth benodol yn cael ei fygwth yn sylweddol, yn deillio'n arbennig o'r pwysau ar wasanaethau endosgopi ar draws Betsi Cadwaladr. Pa waith, felly, y mae Llywodraeth Cymru yn ei wneud i sicrhau bod capasiti cynaliadwy yn cael ei ddatblygu fel nad oes raid i unrhyw glaf sydd angen endosgopi aros yn hwy nag amseroedd aros targed Llywodraeth Cymru?