4. Pa asesiad y mae'r Cwnsler Cyffredinol wedi'i wneud o berfformiad system ar-lein yr Asiantaeth Cymorth Cyfreithiol? OAQ53009

Rydym wedi tynnu sylw'r Weinyddiaeth Gyfiawnder at nifer o faterion technegol a allai rwystro neu atal pobl rhag defnyddio system ar-lein yr Asiantaeth Cymorth Cyfreithiol. Ond y broblem ehangach yma, wrth gwrs, yw effaith niweidiol iawn toriadau Llywodraeth y DU i gymorth cyfreithiol ar fynediad at gyfiawnder.

Diolch ichi am yr ateb hwnnw, Gwnsler Cyffredinol. Gofynnaf y cwestiwn am fy mod wedi darllen adroddiadau sy'n peri pryder mawr yn manylu ar sut y mae anawsterau o fewn y system yn gorfodi dioddefwyr cam-drin domestig i fynychu'r llys ar eu pen eu hunain. Yn y bôn, mae system reoli cleientiaid a chostau'r Asiantaeth Cymorth Cyfreithiol yn chwalu, felly nid yw cyfreithwyr yn gallu cwblhau'r gwaith papur angenrheidiol ar gyfer mynychu gwrandawiadau gyda'u cleientiaid. Ac rydym eisoes yn gwybod bod toriadau enbyd i gymorth cyfreithiol yn un o'r ffyrdd niferus y mae cyni wedi effeithio'n anghymesur ar fenywod. Rydym yn gwybod bod cannoedd o filoedd o bobl nad ydynt yn gymwys bellach i gael cymorth cyfreithiol, gan gynnwys dioddefwyr cam-drin domestig, na all sicrhau gwaharddebau i amddiffyn eu hunain rhag niwed am na allant fforddio talu'r cyfraniadau mwyach. Felly, os na wnaethoch hynny eisoes, rwyf am ofyn i chi gyflwyno sylwadau ar frys i'r Weinyddiaeth Gyfiawnder a'u bod yn gweithredu i ddatrys hyn ar ran y dioddefwyr y maent hwy a'u system yn gwneud cam mawr â hwy.

Wel, a gaf fi gysylltu fy hun â'r sylwadau y mae'r Aelod yn eu gwneud yn ei chwestiwn? Rydym wedi bod yn cyflwyno sylwadau i'r Weinyddiaeth Gyfiawnder ar y pwynt hwn yn benodol. Fe fydd hi eisiau gwybod bod y data a ryddhaodd y Weinyddiaeth Gyfiawnder yn dangos gostyngiad dramatig yn y ddarpariaeth o gymorth cyfreithiol yng Nghymru, gyda 2,440 yn llai o gynrychiolaethau sifil yn ystod y flwyddyn ddiwethaf nag yn 2011-12—2,440. Mae'r gostyngiad yn arbennig o amlwg mewn achosion teuluol preifat, fel y mae'n crybwyll yn ei chwestiwn.

Rwy'n ymwybodol o'r erthygl y mae'n cyfeirio ati, ac mae'n rhan o batrwm o fethiant mewn perthynas â'r system cymorth cyfreithiol ar-lein, ac rydym wedi nodi a chyfleu hynny wrth y Weinyddiaeth Gyfiawnder. Mae'n cynnwys y ffaith bod y system weithiau'n methu adnabod atebion, yn darparu negeseuon gwall fel mater o drefn, nid yw'n darparu gwasanaeth Cymraeg cyflawn, ac efallai yn fwyaf pryderus o bosibl, wrth edrych drwy hanes cyfrifiadur, mae modd gweld tudalen y defnyddiwr pan fyddant wedi bod ar y wefan cymorth cyfreithiol, yn chwilio am wasanaethau yno, a allai arwain at ganlyniadau difrifol i ddioddefwyr cam-drin domestig sy'n defnyddio cyfrifiadur a rennir, fel y bydd yn cydnabod, a gadael i'r sawl sy'n cam-drin gael rhybudd ymlaen llaw o'r bwriad posibl i roi camau cyfreithiol ar waith.

Felly, mae'r rhain yn ddiffygion sylweddol. Nid oes neb yn awgrymu nad oes rhan gan y system ar-lein i'w chwarae yma—fe fydd hi wedi clywed o fy ateb i Lee Waters yn gynharach fy mod yn meddwl bod yna botensial sylweddol, yn gyffredinol—ond ni all fod yn wir lle mae Llywodraeth y DU yn gwneud toriadau dwfn i gymorth cyfreithiol, ond nad yw'n gallu darparu system sy'n ddibynadwy, yn gyson ac yn sicrhau preifatrwydd a diogelwch y rhai sy'n ei defnyddio.