Part of the debate – Senedd Cymru am 4:06 pm ar 28 Tachwedd 2018.
Wrth gwrs, mae arnom angen ateb i fater tagfeydd yr M4—mae hwnnw'n fater y bydd pob Aelod ar draws y Siambr yn ei gefnogi, heb os—ond yr hyn rydym yn aros amdano, wrth gwrs, yw manylion llawn yr ymchwiliad cyhoeddus. Ac mae angen i ni fel ACau ar draws y Siambr hon weld yr adroddiad hwnnw, a buaswn yn dweud ei bod yn hanfodol fod y Llywodraeth yn cyhoeddi canfyddiadau a chasgliadau'r ymchwiliad cyhoeddus fel y gallwn ni a'r rhanddeiliaid ystyried a chraffu ar yr ymgynghoriad hwnnw a chasgliadau adroddiad yr ymchwiliad hwnnw.
Nid fi fydd yr unig AC yn y Siambr hon â mewnflwch yn llawn o e-byst, yn enwedig dros yr wythnos ddiwethaf, gyda safbwyntiau o'r holl wahanol sectorau, ac mae'n rhaid cydbwyso'r safbwyntiau hynny, wrth gwrs. Ond credaf fod Llywodraeth Cymru wedi llusgo'i thraed ar y mater hwn. Wedi 20 mlynedd o drafodaethau ac ymgynghoriadau, nid oes ateb ymarferol wedi'i ddarparu. Rydym wedi cael ymchwiliad cyhoeddus, mae'r ymchwiliad bellach wedi cyflwyno ei ganfyddiadau i Lywodraeth Cymru, felly rwy'n siomedig nad ydym ni, fel ACau yma, wedi cael cyfle i graffu ar y canfyddiadau hynny ychwaith.
Ac ymddengys hefyd ein bod wedi cael gwybodaeth anghyson ynglŷn â'r mater hwn. Mae arweinydd y tŷ, wrth ateb cwestiynau'r Prif Weinidog yr wythnos diwethaf ac ar adegau blaenorol hefyd, wedi rhoi un safbwynt i ni, mae Gweinidog yr economi a thrafnidiaeth wedi rhoi tystiolaeth i bwyllgor yr amgylchedd yr wythnos diwethaf ac ymddengys ei fod yn dweud rhywbeth gwahanol wrthym, a'r Prif Weinidog yn dweud rhywbeth arall. Felly, rwy'n gobeithio mai'r hyn a ddaw o'r ddadl hon pan fydd Ysgrifennydd y Cabinet, neu arweinydd y tŷ, efallai, yn ymateb i'r ddadl hon y prynhawn yma, yw eglurder, unwaith eto, ynglŷn â'r safbwynt ac amserlen y broses o wneud penderfyniadau. Credaf ei bod yn gwbl hanfodol ein bod yn cael hynny.
Ond rwy'n deall y cynnig a gyflwynwyd heddiw; rwy'n barod i wrando ar y ddadl cyn inni ddod i unrhyw gasgliad ar yr ochr hon ynglŷn â sut y dylid—ynglŷn â sut y byddwn yn pleidleisio ein hunain. Rydym wedi dweud yn gyson fod angen gwneud penderfyniad cyn gynted â phosibl. Felly, nid wyf am weld hynny'n cael ei ohirio, ond rwy'n derbyn yn llwyr—