5., 6., 7., 8. & 9. Rheoliadau Cyfrifyddu Carbon (Cymru) 2018, Rheoliadau Newid yn yr Hinsawdd (Cyllidebau Carbon) (Cymru) 2018, Rheoliadau Newid yn yr Hinsawdd (Targedau Allyriadau Interim) (Cymru) 2018, Rheoliadau Newid yn yr Hinsawdd (Hedfan Rhyngwladol a Llongau Morgludiant) (Cymru) 2018 a Rheoliadau Newid yn yr Hinsawdd (Terfyn Credyd Cyfrif Allyriadau Cymru Net) (Cymru) 2018

Part of the debate – Senedd Cymru am 6:11 pm ar 4 Rhagfyr 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Lesley Griffiths Lesley Griffiths Labour 6:11, 4 Rhagfyr 2018

(Cyfieithwyd)

Diolch ichi, Dirprwy Lywydd. Hoffwn ddiolch i'r Aelodau am eu cyfraniadau i'r ddadl. Nododd y panel rhynglywodraethol ar newid yn yr hinsawdd yn ddiweddar y gallai cyfraddau cynhesu presennol weld y cynnydd mewn tymheredd byd-eang cyfartalog yn taro 1.5 gradd ganradd mor fuan â 2030. Yn dilyn yr adroddiad hwnnw, ysgrifennais at yr Aelodau i dynnu sylw at ein cais ar y cyd i gael cyngor gan y pwyllgor ar newid hinsawdd ynglŷn â sut y gall cytundeb Paris a'r dystiolaeth yn adroddiad yr IPCC effeithio ar ein  targedau lleihau allyriadau hirdymor. Fodd bynnag, credaf mai'r hyn a ddaeth yn glir iawn o'r adroddiad oedd yr angen am gamau gweithredu brys  nawr. Mae'r rheoliadau yn gosod y fframwaith ar gyfer camau gweithredu i leihau allyriadau nwyon tŷ gwydr, ac eisoes rydym wedi cyflawni lleihad yn yr allyriadau o wastraff, o adeiladau ac o ddiwydiant, ond, wrth gwrs, derbyniaf yn llwyr fod angen gwneud mwy.

Ym mis Mawrth, byddwn yn cyhoeddi ein cynllun ar gyfer y gyllideb garbon gyntaf i ni gyrraedd targed 2020. Byddwn yn nodi'r camau y byddwn yn eu cymryd, ond hefyd, yn bwysig, yr hyn y bydd disgwyl i eraill megis Llywodraeth y DU eu cymryd, yn enwedig o gofio bod bron 60 y cant o allyriadau y tu allan i'n rheolaeth ni. Rydym yn gwybod bod ein proffil allyriadau yn wahanol iawn i'r DU yn ei chyfanrwydd oherwydd ein gorffennol ac mae hyn yn gwneud ein hallyriadau yn fwy ansefydlog. Y llwybr datgarboneiddio a sefydlwyd gan y rheoliadau hyn yw'r cydbwysedd gorau rhwng uchelgais a bod yn gyraeddadwy.

Os caf i droi at y pwyntiau penodol a godwyd gan yr Aelodau heddiw, mae angen swyddi o ansawdd da ar bobl Cymru sy'n gydnerth ar gyfer economi sy'n newid. Hefyd mae pobl Cymru yn haeddu byw mewn amgylchedd glân ac iach, ac mae'n ymwneud â sicrhau'r cydbwysedd cywir. Credaf fod Andrew R.T. Davies wedi gwneud pwynt pwysig iawn ynglŷn â chynnwys y bobl a hefyd am inni oll chwarae ein rhan. Dywedodd Jenny Rathbone, pan oeddwn yn cadeirio'r grŵp gweinidogol cyntaf ar ddatgarboneiddio—nid wyf yn siŵr a ddefnyddiwyd y gair 'arswyd', ond roedd pawb yn sylweddoli, ar draws y Llywodraeth, fod yn rhaid inni i gyd chwarae ein rhan.

Cododd Mike Hedges, fel Cadeirydd y Pwyllgor,  rai pwyntiau pwysig iawn. Rwy'n gwybod, Mike, eich bod yn credu  nad yw'r targedau efallai yn ddigon uchelgeisiol. Rhaid imi ddweud nad yw targed o 80 y cant erbyn 2050 o fewn cwmpas y rheoliadau hyn heddiw, ond nid yw'r fframwaith sydd gennym yn ein hatal rhag mynd ymhellach eto. Awgrymodd y CCC fod gostyngiad o 80 y cant ar gyfer y DU yn awgrymu gostyngiad o 76 y cant yng Nghymru. Felly, drwy fabwysiadu targed 2050 o 80 y cant o leiaf, credaf y gellid dadlau ein bod yn gwneud mwy o gyfraniad yn gymesurol at gytundeb Paris na'r  DU yn ei chyfanrwydd. Ond wrth gwrs, mae angen inni barhau i adolygu hyn.

Soniodd Llyr ei bod yn anodd cytuno ar dargedau a chyllidebau cyn gweld y cynllun. Ar draws y DU, dyna'r broses arferol. Rydych yn pennu'r targed neu'r gyllideb garbon yn gyntaf, ac wedyn yn cyhoeddi cynllun i ddiwallu'r gyllideb. Codasoch y pwynt ynghylch ailedrych ar y targedau. Ni allaf ailedrych ar y targed ar gyfer cyllideb 2020 oherwydd byddai hynny'n mynd erbyn proses briodol y Ddeddf oherwydd na fyddai'n rhoi digon o amser inni gael y dadansoddiad cadarn angenrheidiol i fod yn sail i'n penderfyniad. Ond ymrwymaf yn llwyr i edrych eto ar y targed ar gyfer ail gyllideb ac yn sicr pan fyddwn yn pennu ein trydedd gyllideb garbon, a fydd ar ddiwedd y gyllideb garbon gyntaf yn 2020. Credaf y byddwn wedyn yn gallu cael rhywfaint o ddadansoddiad gwir briodol a manwl, a byddai hynny unwaith eto yn cysylltu â llwybrau ehangach y DU.

Roedd Mike Hedges hefyd yn codi'r cwestiwn ynghylch peidio â rhannu cynllun cyflenwi carbon isel, ond cytunais i'w rannu gyda'r Pwyllgor ychydig ddyddiau cyn ei gyhoeddi fis Mawrth nesaf. Rydym yn gweithio i amserlenni heriol iawn o ran llunio fersiwn derfynol o'r fframwaith statudol a'r cynllun cyflenwi carbon isel cyntaf.

Cododd Andrew R.T. Davies y mater—yn amlwg, mae Confensiwn y Pleidiau yn digwydd ar hyn o bryd. Dewisais fynd i uwchgynhadledd gweithredu ar hinsawdd fyd-eang San Francisco ym mis Medi, ond mae swyddogion yno yn cynrychioli Cymru. Rwyf yn sicr wedi ymweld â Chonfensiwn y Pleidiau a gwn fod Gweinidogion a rhagflaenwyr eraill cyn fi wedi ymweld ac yn sicr mae'n dda iawn rhannu arfer gorau,. Credaf, fel rhanbarth, ein bod yn gwneud yn well na'r disgwyl ac mae gan bobl ddiddordeb mawr mewn clywed am yr hyn yr ydym ni'n ei wneud i leihau ein hallyriadau.

Llywydd, mae'r rheoliadau yn dangos i bobl a busnesau yng Nghymru bod y Cynulliad Cenedlaethol a Llywodraeth Cymru yn derbyn fod newid hinsawdd yn broblem ddifrifol, yn beryglus ac yn un na allwn ei hanwybyddu. Mae'r rheoliadau yn rhoi sicrwydd ac eglurder ac yn dangos i farchnadoedd rhyngwladol fod Cymru yn agored i fusnes carbon isel. Maent yn dangos i bobl ac i lywodraethau ledled y byd ein bod yn benderfynol o chwarae ein rhan i fynd i'r afael â'r argyfwng byd-eang hwn, a chredaf y byddant yn dangos i bobl Cymru ein bod wedi ymrwymo i wella eu lles cymdeithasol, amgylcheddol, economaidd a diwylliannol. Ond, yn y pen draw, maent yn dangos i bobl ifanc a chenedlaethau'r dyfodol ein bod yn gwerthfawrogi eu bywydau a'u bywoliaeth cymaint â'n rhai ni ein hunain. Diolch.