Part of the debate – Senedd Cymru am 6:43 pm ar 4 Rhagfyr 2018.
Diolch, Llywydd, ac a gaf i gynnig y gwelliant, a gyflwynwyd yn fy enw i?
Dechreuodd Ysgrifennydd y Cabinet ei araith drwy gyfeirio at gyd-destun y gyllideb hon a’r cyd-destun y bu'n rhaid iddo ei llunio ynddo. Cyfeiriodd lawer at gyni cyllidol a'r heriau y bu'n rhaid i Lywodraeth y DU eu hwynebu, ac, o ganlyniad, y bu'n rhaid i Lywodraeth Cymru eu hwynebu o ganlyniad i'r pwysau ar gyllid cyhoeddus, ond ni chyfeiriodd ar unrhyw adeg at y ffaith mai’r rheswm pam roeddem ni’n gorfod ymdopi â chyni cyllidol yn y blynyddoedd diwethaf oedd o ganlyniad i gyflwr trychinebus cyllid cyhoeddus a adawyd gan Gordon Brown ac Alistair Darling yn ystod cyfnod y Llywodraeth Lafur.
Nawr, gadewch i mi roi ychydig mwy o fanylion i chi am y cyd-destun y lluniwyd y gyllideb hon ynddo, oherwydd er eich bod chi wedi clywed bod cyni cyllidol yn parhau, ni allai dim fod yn bellach o'r gwirionedd. Mae gan Lywodraeth Cymru gyllideb o dros £16 biliwn y flwyddyn nesaf. Dyna’r gyllideb fwyaf erioed, y gyllideb fwyaf y mae Llywodraeth Cymru erioed wedi ei derbyn, ac mewn gwirionedd bydd y gyllideb wedi cynyddu dros gyfnod yr adolygiad o wariant, uwchlaw chwyddiant, rhwng 2015 a 2020.
Eleni yw'r gyllideb fwyaf yn hanes datganoli, ac mae'r trefniadau ariannu presennol rhwng Llywodraeth Cymru a Llywodraeth y DU yn golygu bod Cymru yn cael £1.20 i’w wario yma ar gyfer pob punt sy'n cael ei gwario ar faes datganoledig yn Lloegr. Ar ben hynny, mae’r penderfyniadau gwariant diweddar a gyhoeddwyd gan y Canghellor yn ei gyllideb hydref yn golygu bod cyllideb refeniw Llywodraeth Cymru yn mynd i gynyddu £550 miliwn—dros £0.5 biliwn erbyn 2021. Ac yn ogystal â’r arian ychwanegol hwnnw, mae Llywodraeth y DU yn diddymu tollau pontydd Hafren, a disgwylir i hynny roi hwb o £100 miliwn y flwyddyn i economi Cymru bob blwyddyn. Mae eisoes wedi ymrwymo i gefnogi datblygiad bargen twf y canolbarth, ac mae wedi addo, yn wahanol i Lywodraeth Cymru, £120 miliwn ar gyfer bargen twf y gogledd, ac rwy’n meddwl ei bod hi'n hen bryd i chi roi eich llaw yn eich poced i roi rhywfaint o arian ar y bwrdd hefyd.
Felly, mae gennych chi gyllideb sy'n cynyddu gan San Steffan ac mae gennych chi hyblygrwydd newydd o ran y pwerau trethu a ddatganolwyd gan Lywodraeth Geidwadol y DU a dyna, rwy’n credu, yw’r cyd-destun yr ydych chi'n llunio eich cyllideb ynddo ac rwy’n credu ei fod yn rhoi cyfle i chi—[Torri ar draws.]—i wneud pethau'n wahanol. Rwy’n hapus i dderbyn ymyriad.